Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Кіпр ’непакладаны кабан’ (ДАБМ). Зафіксавана ў цэнтральным Палессі. Вельмі архаічнае слова. Параўн. балг. кипря се ’надзімацца, напінацца’, чэш. kipry ’жвавы’. Гэтыя словы маюць паралелі ў іншых славянскіх мовах, але з больш далёкай семантыкай. Усе яны ўзыходзяць да дзеяслова kypeti ’кіпець’, ад якога утварыўся прыметнік з г‑суфіксацыяй kyprъ (як хуігь ад хуіёіі). Гл. кіпець.

Кіпцюры́ ’кіпцюры, пазногці’ (ТСБМ, Сл. паўн.-зах.). Гл. кіпець. Словаўтварэнне пры дапамозе суфікса ‑ур/‑юр ад назоўнікаў тыпу стоўбстаўбур (гл. Сцяцко, Афікс. наз., 174).

Кіпя́так ’кіпень’ (Сл. паўн.-зах., Шатал., Сержп. Грам., Сцяшк.). З рус. кипяток. Параўн. кіпетак (гл.).

Кі́пяць ’рагавая абалонка, якая нарастае на кончыку языка ў курэй’ (Сл. паўн.-зах.). Параўн. кіпіць (гл.).