пясе́ц, пясца, м.
Драпежная млекакормячая жывёліна сямейства сабачых, якая мае каштоўнае футра. Блакітны пясец. // Футра гэтай жывёлы. Каўнер з пясца.
пяско́вы, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і пясочны (у 1, 2 знач.). Нібы ў гадзінніку пясковым, Плыве цурок драбніц-клапот. Жылка.
пясня́р, песняра, м.
Паэт. Пра выдатнага народнага паэта, вершы якога перакладаюцца на музыку, становяцца песнямі. Хлопцы і дзяўчаты падхоплівалі вершы .. песняроў і распаўсюджвалі іх вусна па ўсёй ваколіцы. Бядуля. // перан.; каго-чаго. Той, хто апявае, праслаўляе каго‑, што‑н. Пясняр рэвалюцыі. □ Дзень добры, друг, Наш бацька Колас — Народа нашага пясняр! Прыходзька.
пясня́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.
Жан. да пясняр.
пясня́рскі, ‑ая, ‑ае.
Паэт. Які мае адносіны да песняра; такі, як у песняра. Пяснярская слава. Пяснярскі дар.
пясо́к, ‑ску, м.
1. Горная парода, якая складаецца з асобных вельмі дробных часцінак кварцу або іншых цвёрдых мінералаў. Жоўты пясок.
2. пераважна мн. (пяскі́, ‑оў). Вялікія масівы, прасторы такой пароды. Пяскі пустыні. // Пра глебу з вялікай колькасцю такой пароды. Пачынаецца пясок, на ім без краю хвойны лес. Чорны. — На нашых пясках не скора разбагацееш, — дапамагаў гараваць старшыні Антось Жыгалка. Дуброўскі.
•••
Цукровы пясок — цукар у дробных крупінках, крышталіках у адрозненне ад рафінаду.
Пабудаваць на пяску гл. пабудаваць.
Пясок сыплецца з каго — пра вельмі старога, нядужага чалавека.
пясо́чнік, ‑а, м.
Разм.
1. Тое, што і пясочніца (у 4 знач.).
2. Назва дзіцячага касцюма для гульняў з пяском.
пясо́чніца, ‑ы, ж.
1. Уст. Пасудзінка з пяском для пасыпання і высушвання напісанага чарнілам.
2. Уст. Урна, плявальніца з пяском.
3. У паравозе — скрынка з пяском, які аўтаматычна высыпаецца на рэйкі, калі пачынаюць буксаваць колы. У збірацца на пад’ём было цяжка, колы зноў і зноў буксавалі, і Аляксею ўвесь час прыходзілася ўключаць пясочніцу. Васілёнак.
4. Разм. Скрынка з пяском для дзіцячых гульняў. Няшчасце Віцева было ў тым, што Пеця, рыжы Пеця, з якім яны калісьці разам гулялі ў адной пясочніцы,.. гэты самы Пеця не даў яму першаму запусціць змея. Хомчанка.
пясо́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Прызначаны для пяску. Пясочная скрынка.
2. Шэра-жоўтага колеру. Плашч пясочнага колеру.
3. Прыгатаваны з сухога, рассыпістага цеста. Пясочнае пірожнае.
•••
Пясочны гадзіннік гл. гадзіннік.
пясо́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; незак., каго-што.
Разм. Рэзка крытыкаваць, прабіраць, сварыцца.