Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

спрасава́ць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; зак., што.

Злучыць, сціснуць у шчыльную масу пры дапамозе прасавання. Спрасаваць пілавінне. // Ушчыльніць, сціснуць. Дажджы прыбілі .. [салому], спрасавалі, яна аддзіралася неахвотна, непадатна. Мележ. // Вырабіць прасоўкай. Спрасаваць дэталі з пластмасы.

спрасо́нку, прысл.

Не зусім прачнуўшыся, толькі што прачнуўшыся. Дудок спрасонку ўсё не мог уцяміць, што гэта за жанчына і што яна робіць тут. Лынькоў. Недзе ў кустах спрасонку крыкнула птушка. Даніленка.

спрасо́ння, прысл.

Тое, што і спрасонку. А на світанні яшчэ спрасоння.. [Васіль] пачуў, што зайшоў у хату Язэп, Антосеў бацька. Кулакоўскі. Я кожнай раніцай яшчэ спрасоння Бег на гарадку з ветрам пад руку. Чэрня.

спрасо́ўванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. спрасоўваць — спрасаваць і стан паводле знач. дзеясл. спрасоўвацца — спрасавацца.

спрасо́ўвацца, ‑аецца; незак.

1. Незак. да спрасавацца.

2. Зал. да спрасоўваць.

спрасо́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да спрасаваць.

спрасце́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.

Разм. Стаць больш простым, апрасціцца. Суседзі-гандляры з некаторай пагардай ставіліся да Міхаіла, казалі, што ён спрасцеў. Пестрак.

спра́сці, спраду, спрадзеш, спрадзе; спрадзём, спрадзяце, спрадуць; пр. спраў, спрала; зак., што і без дап.

Скручваючы валокны, вырабіць ніткі. [Пан да мужыка:] — Скажы дачцэ, каб яна да заўтра гэты лён сцерла, спрала, выткала і пашыла мне з яго кашулю. Якімовіч. І то сказаць, хто можа з .. [Аленаю] справіцца! Не толькі на полі. Хто танчэй і хутчэй спрадзе? Чарнышэвіч.

спра́сціся, ‑дзецца; спрадуцца; пр. спраўся, спралася; зак.

Стаць спрадзеным. Кудзеля спрадзецца пазней.

спрасці́цца, спросціцца; зак.

Стаць больш простым, менш складаным (звычайна пра склад, структуру чаго‑н.). Тэхналогія вытворчасці спрасцілася. □ Даданая частка [складана-залежнага сказа] спрасцілася, ператварылася ў член простага сказа. Граматыка.