Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

эмпірэ́й, ‑я, м.

1. Ва ўяўленні старажытных грэкаў і ранніх хрысціян — самая высокая частка неба, напоўненая агнём і святлом, дзе жывуць багі (у грэкаў) ці святыя (у хрысціян).

2. толькі мн. (эмпірэ́і, ‑яў); перан. Іран. Сфера летуценнасці, мар, незямнога існавання. — А ты ж таксама не ведаеш, — не прыняла папроку Гаранскага Вера Іванаўна. [Гаранскі:] — Я — іншая справа. Я ўвесь у эмпірэях, і не да плошчаў мне. Сабаленка.

•••

Лунаць у эмпірэях — аддавацца далёкім ад жыцця марам, летуценням.

[Ад грэч. émpyros — вогненны, ахоплены агнём.]

эмтээ́с, нескл., ж.

Скарочаная назва машынна-трактарнай станцыі — МТС.

эмтээ́савец, ‑саўца, м.

Разм. Работнік эмтээс.

эмтээ́саўскі, ‑ая, ‑ае.

Разм. Які мае адносіны да эмтээс, належыць ёй. Эмтээсаўская машына. □ Нельга ўжо было пазнаць ні эмтээсаўскай сядзібы, ні Старыцы — усё было адноўлена, адбудавана. Хадкевіч. // Які працуе ў эмтээс. Эмтээсаўскі шафёр.

э́му, нескл., м.

Вялікая птушка атрада казуараў з буравата-шэрым апярэннем і доўгімі трохпальцымі нагамі; аўстралійскі страус.

[Парт. ema — страус.]

эмульгава́нне, ‑я, н.

Спец.

1. Утварэнне эмульсіі (у 1 знач.).

2. Нанясенне эмульсіі на якую‑н. паверхню для засцярогі яе ад пашкоджання.

[Ад лац. emulgere — даіць.]

эмульгава́цца, ‑гуецца; зак. і незак.

Спец.

1. Ператварыцца (ператварацца) у эмульсію (у 1 знач.).

2. толькі незак. Зал. да эмульгаваць.

эмульгава́ць, ‑гую, ‑гуеш, ‑гуе; зак. і незак., што.

Спец. Зрабіць (рабіць) эмульгаванне (у 2 знач.).

эмульга́тар, ‑у, м.

Спец. Рэчыва, якое спрыяе ўтварэнню эмульсій і павышэнню іх устойлівасці. Эмульгатар маргарыну.

эмульсава́нне, ‑я, н.

Спец. Дзеянне паводле знач. дзеясл. эмульсаваць.