Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

ссуту́лены, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад ссутуліць.

2. у знач. прым. Згорблены, сагнуты (ад старасці, хваробы і пад.). Бацька выйшаў са двара і рушыў цераз вуліцу. Сняжынкі адразу забялілі чырвоны верх яго папахі, пагоны на плячах, шэры шынель на ссутуленай спіне. Шамякін. — Не шкада і лапцей, — разважаў Гашэнка, ідучы за высокім, ссутуленым Кавалёвым. Дуброўскі.

ссуту́ліцца, ‑люся, ‑лішся, ‑ліцца; зак.

Сагнуць спіну; згорбіцца. Сядзець на полцы можна было толькі прыгнуўшы галаву і ссутуліўшыся. Ставер. // Стаць згорбленым, сутулым. [Галі] здалося, што яна схуднела за гэты час — неяк уваліліся вочы, змізарнеў твар, ссутулілася постаць. Сабаленка.

ссуту́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., што.

Зрабіць сутулым; згорбіць. [Ларыса], ссутуліўшы плечы, не бачачы нічога перад сабой, кінулася на вуліцу. Даніленка.

ссу́шаны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад ссушыць.

ссушы́цца, ссушыцца; зак.

Стаць зусім сухім.

ссушы́ць, ссушу, ссушыш, ссушыць; зак., каго-што.

1. Зрабіць сухім, пазбавіўшы вільгаці; высушыць. Вятры ссушылі глебу. // Насушыць, поўнасцю выкарыстаць на сушку. Ссушыць усе яблыкі.

2. перан. Змучыць, знясіліць, давесці да крайняй схуднеласці. [Паўлінка:] А калі ж я ў матулькі жыла, Як вішанька ў садочку цвіла, Дасталася злому духу — мужыку, Ссушыў мяне, як ліпінку, у духу. Купала.

ссыла́цца, ‑аецца; незак.

Зал. да ссылаць.

ссыла́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да саслаць.

ссы́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.

1. Дзеянне і стан паводле знач. дзеясл. ссылаць — саслаць. Ссылка на катаржныя работы. // Вымушанае знаходжанне на пасяленні.

2. Месца, куды сасланы хто‑н. Праз сібірскую ссылку, Выгнанні, Разліў Ён [Ленін] дарогай сваёй Нас павёў у паходы. Прыходзька.

ссыльнака́таржны, ‑ага, м.

У дарэвалюцыйнай Расіі — чалавек, сасланы на катаргу.