Verbum

ві́цца, ую́ся, уе́шся, уе́цца; уёмся, уяце́ся, ую́цца і вію́ся, віе́шся, віе́цца; віёмся, віяце́ся, вію́цца; пр. ві́ўся, віла́ся, віло́ся; заг. ві́ся; незак.

1. Абвівацца вакол чаго‑н. Віецца фасоля з павіслымі стручкамі-лапаткамі. Гарэцкі. // Завівацца (пра валасы). У кожнага над левым вухам віўся чуб «па-казацку». Чорны.

2. Рабіць звілістыя рухі целам. Вуж уецца каля ног. // Мець звілісты напрамак. Плямістай жоўта-зялёнай змейкай уецца чыгунка сярод лясных гушчароў. Шынклер. Як ручай дарога ўецца. Зарыцкі. // перан. Круціцца, увівацца каля каго‑н. з якой‑н. мэтай. Віцца каля дзяўчыны.

3. Лётаючы, кружыцца. Каля твару назольна віліся камары. Мележ.

4. Уздымацца лёгкім струменьчыкам. З коміна віўся дымок. Якімовіч.

5. Развявацца (пра флаг, сцяг і пад.). Шум і гоман у сталіцы, Сцяг ля сцяга ўецца. Купала.

6. Зал. да віць.

•••

Віцца вужакай — падлізвацца, падлашчвацца да каго‑н.

Віцца роем — кружыцца, круціцца, чапляцца адно за другое (пра думкі).

Віцца ўюном — выкручвацца, хітрыць, падхалімнічаць.

У трубы віцца — вельмі добра расці (пра расліны).

віццё, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. віць.

віць, ую, уеш, уе; уём, уяце, уюць; пр. віў, віла, віло; заг. ві; незак., што.

1. Скручваючы, злучаць у адну стопку. Віць вяроўкі. Віць пугу.

2. Рабіць, сплятаючы з чаго‑н. Віць вянкі. □ [Малашкін:] — Няхай [вераб’і] уюць сабе гнёзды на здароўе, дзе ім падабаецца. Пестрак.

•••

Віць вяроўкі з каго — праяўляць уладу над кім‑н., падпарадкоўваць каго‑н. сваёй волі.

Віць гняздо — уладкоўваць сваё жыццё (пра чалавека).

З ветру вяроўкі віць — гаварыць што‑н. беспадстаўнае, пляткарыць, выдумляць.

віцэ-...

Першая частка складаных слоў са значэннем «намеснік», «памочнік», напрыклад: віцэ-губернатар, віцэ-кароль і пад.

[Ад лац. vice — узамен, замест.]

ві́цэ-адміра́л, ‑а, м.

Воінскае званне вышэйшага каманднага саставу ваенна-марскога флоту, сярэдняе паміж контр-адміралам і адміралам. // Асоба, якая мае такое званне.

ві́цэ-адміра́льскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да віцэ-адмірала, належыць яму.

ві́цэ-ка́нцлер, ‑а, м.

Намеснік канцлера.

ві́цэ-ко́нсул, ‑а, м.

Службовае званне намесніка консула. // Асоба, якая мае такое званне.

ві́цэ-прэзідэ́нт, ‑а, М ‑нце, м.

Службовае званне намесніка прэзідэнта. // Асоба, якая мае такое званне.

ві́цязь, ‑я, м.

У Старажытнай Русі — храбры воін, герой. Тут ляжыць ён — рускі віцязь, Над Дняпром ля самай кручы. Зарыцкі. Ляжыць ён, як віцязь, У стоптаным жыце. Маці спаткаеце — Не кажыце. Сурначоў.