Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

буракі́, ‑оў; адз. бурак, ‑а, м.

1. Двухгадовая агародная расліна сямейства лебядовых. Садзіць буракі. Палоць буракі. Сталовыя буракі. Кармавыя буракі.

2. Чырвоныя або белыя караняплоды гэтай расліны, якія выкарыстоўваюцца як корм, харч і сыравіна. Церабіць буракі. Рэзаць буракі.

3. Страва, прыгатаваная з караняплодаў або лісця гэтай расліны. Любіць Яўген, як і яго бацька, кіслую капусту, буракі. Баранавых. Танька кіслай стравы не ела, ні буракоў, ні капусты. Ермаловіч.

•••

Цукровыя буракі — сорт буракоў, з якіх атрымліваюць цукар.

бурако́вы, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і бурачны. Бураковы сок.

бура́кс, ‑у, м.

Борнакіслы натрый; выкарыстоўваецца ў медыцыне, тэхніцы і сельскай гаспадарцы.

[Араб. būrag.]

бурало́м, ‑у, м.

1. Лес, дрэвы, паломаныя бурай. [Віця:] — Учора ведаеш якая навальніца шуганула. Франтальная. За Студзёнкай на тры кіламетры лес палажыла. Максім Рыгоравіч кажа — тысячы дзве кубаметраў буралому. Шамякін.

2. Вялікай сілы вецер; бура, якая ідзе па лесе і ломіць дрэвы. У лесе далёка-далёка шуміць нешта — ідзе буралом. Каваль. Дрэвы вывернуты з карэннем або перабітыя напалам, як быццам тут прайшоў страшэнны буралом. Няхай.

бурало́міна, ‑ы, ж.

Разм. Дрэва, паваленае бурай. [Васіль Раманавіч] саскочыў з бураломіны і сказаў: — Запрашаю, шаноўныя госцейкі, выбраць сабе самы разгалісты куст у нашым багатым маёнтку і адпачываць да самага вечара. Новікаў.

бурало́мны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да буралому. Бураломнае дрэва, даўно сухое, ляжала пад навіссю галля і вецця. Чорны.

бура́н, ‑у, м.

Моцны вецер, які паднімае хмары сухога снегу або пяску; снежная бура, завея, завіруха (звычайна ў стэпах, на адкрытых месцах). Потым налятае буран, і Міцька падае разам са слупам. Кулакоўскі. Пераскочыць зверху пясчаны буран не ўдасца: самалёт не падымаецца на такую вышыню. Шыцік.

бура́нны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да бурану. Буранны вецер. // З частымі буранамі. Буранная зіма.

бурапе́ніць, ‑ніць; незак.

Паэт. Бурліць, кіпець (пра жыццё, дзейнасць).

бурапе́нны, ‑ая, ‑ае.

Паэт. Бурлівы, кіпучы. Развялося шмат цяпер машын, — Аж да бурапеннага Байкала Паляцеў на самалёце сын. Кусянкоў.