Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

метады́ст 1, ‑а, М ‑сце, м.

Спецыяліст па методыцы выкладання якога‑н. прадмета.

метады́ст 2, ‑а, М ‑сце, м.

Прыхільнік метадызму.

метады́стка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Жан. да метадыст ​1.

метады́чнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць метадычнага; строгая паслядоўнасць. Васіль Малюк зноў адчыніў топку і з нейкай упартай метадычнасцю пачаў кідаць у яе ненажэрнае чэрава паліва. Васілёнак.

метады́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да методыкі. Метадычны кабінет. □ Асноўны метадычны прынцып на ўроку, як і раней, франтальная работа з класам. Барсток.

2. Планамерны, строга паслядоўны. Аднекуль даляталі ўпартыя і метадычныя ўдары молата па жалезе. Карпаў.

мета́л, ‑у, м.

Хімічна простае рэчыва або сплаў, якім уласцівы бляск, коўкасць, добрая праводнасць цеплыні і электрычнасці. Лёгкія металы. □ Халаднаваты метал быў пакрыты васковай плёнкай тавоту. Паслядовіч. Метал, здавалася, сам знаходзіў літнік, каб папасці і забегчы ў форму. Скрыган. // Пра гукі, голас, якія нагадваюць металічны звон. Смелы, магутны, з металу скованы голас аэраплана залятае ў дзедаву хату. Колас.

•••

Высакародныя металы — золата, серабро, плаціна.

Каляровыя металы — усе металы і іх сплавы, акрамя жалеза і яго сплаваў.

Невысакародныя металы — металы, якія акісляюцца, ржавеюць.

Цяжкія металы — металы з удзельнай вагой звыш 5 грамаў.

Чорныя металы — чыгун, жалеза, сталь.

[Грэч. metallon.]

метала...

Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову «метал», напрыклад: металаплавільны, металарэзны, металалом, металахімічны.

металаапрацо́ўка, ‑і, ДМ ‑цоўцы, ж.

Тэхналагічны працэс змены форм, размераў і якасцей металаў і сплаваў.

металаапрацо́ўчы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да апрацоўкі металаў. Металаапрацоўчы станок. Металаапрацоўчая прамысловасць.

металаграфі́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да металаграфіі (у 1 знач.). Металаграфічны аналіз.

металагра́фія, ‑і, ж.

1. Навука, якая займаецца вывучэннем структуры і фізічных уласцівасцей металаў і сплаваў.

2. Спец. Друкаванне з гравіраваных або траўленых металічных форм з паглыбленым рысункам.

[Ад грэч. metallon — метал і graphō — пішу.]