Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

вірлаво́кі, ‑ая, ‑ае.

З вялікімі лупатымі вачамі. Соўкі, соўкі-савяняты, Вірлавокія блізняты, Яны ўселіся на сук. Хведаровіч. Распяўся кажан у падстрэшшы. Пугач вірлавокі дрэмле. Барадулін.

вірла́сты, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і вірлавокі.

вірлі́вы, ‑ая, ‑ае.

Разм.

1. Які віруе, бурліць. Вірлівы паток. □ След вірлівы вясла за кармою бяжыць. Зарыцкі. // Вірысты. Дняпро шырокі, вірлівы, увесь у поймах. Лупсякоў.

2. перан. Бурлівы; кіпучы. З вагона, калі пачалася сумятня пасажыраў, я выйшаў.. і апынуўся ў вірлівай людской гушчыні. Сабаленка. Вірлівая маладосць і чыстае сумленне не давалі.. [Ліпанавай] заседжвацца на адным месцы. Асіпенка.

вірлі́ць, ‑ліць; незак.

Разм. Тое, што і віраваць (вірыць). Далёка ўнізе вірліла, пенілася рака. Лынькоў. Але жыццё Вірліць пайшло іначай І старадаўшчыну Забрала ў палон. Чарот.

віро́к, ‑рка, м.

1. Памянш. да вір (у 1 знач.); малы вір. На чорнай плыні ўсюль віры і віркі. Пташнікаў.

2. Прыстасаванне для звівання нітак. Часам мужчыны памагалі Ганне змотваць ручайкі. Тады ў хаце стаяў ціхі і аднастайны трэск вірка. С. Александровіч.

віртуо́з, ‑а, м.

Артыст (звычайна музыкант), які выдатна валодае тэхнікай свайго мастацтва. Віртуоз-скрыпач. // Чалавек, які дасягнуў вышэйшай ступені майстэрства ў сваёй рабоце. У паэме «Пан Тадэвуш» Міцкевіч паказаў сябе майстрам-віртуозам. Лойка.

[Іт. virtuoso.]

віртуо́знасць, ‑і, ж.

Выдатнае тэхнічнае майстэрства артыста. // Вышэйшая ступень майстэрства ў якой‑н. справе.

віртуо́зны, ‑ая, ‑ае.

Уласцівы віртуозу. Віртуозная тэхніка ігры. // Які патрабуе ўмелага, майстэрскага выканання. Віртуозная п’еса. Віртуозны эцюд. Віртуозны танец.

віруле́нтнасць, ‑і, ж.

Спец. Сукупнасць хваробатворных уласцівасцей узбуджальнікаў заразных хвароб. Вірулентнасць мікроба.

віруле́нтны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Хваробатворны.

[Ад лац. virulentus — ядавіты.]