фарту́на, ‑ы, ж.
Кніжн.
1. Удача, поспех; шчаслівы лёс. Дземідзецкі адчуў, што фартуна, нарэшце, павярнулася да яго сваім тварам. Новікаў.
2. Уст. Багацце, маёмасць. Госці раз’ехаліся, і Казімір Рэклайціс, гаспадар бацькоўскай фартуны, стаў жыць адзін, праводзячы час з парабкамі. Пестрак.
[Лац. fortuna.]
фарту́х, ‑а, м.
1. Жаночая адзежа пэўнага крою, якую надзяваюць спераду на сукенку, спадніцу, каб не забрудзіць іх. Надзейка даўно сабрала на стол, пераадзелася ў выхадное плацце, падвязала свежы вышываны фартух. Хадкевіч. // Прадмет рабочага адзення з рознага матэрыялу (скуры, гумы, брызенту і інш.), які адзяваюць, каб засцерагчы вопратку ад забруджвання. Даяркі былі ў белых касынках і белых фартухах. Шамякін. Кучаравы шавец нацягнуў замусолены фартух і заўзята ўзяўся за работу. Няхай. Уладкаваўся [хлапец] у пякарні, далі яму там белы фартух і белы каўпак. Кулакоўскі.
2. Спец. Назва рознага роду покрывак, чахлоў і пад., якія прызначаюцца для машын, механізмаў, тэхнічных прыстасаванняў.
[Ням. Vortuch.]
фартухо́вы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да фартуха. Фартуховы матэрыял.
фартушо́к, ‑шка, м.
Памянш.-ласк. да фартух (у 1 знач.); невялікі фартух. Мы і дома пасабляем: Я падлогу падмятаю, Фартушок надзеўшы, Люда Мые ў тазіку пасуду. А. Александровіч.
фа́ртынг, ‑а, м.
Самая дробная англійская манета, роўная 1/4 пенса.
[Англ. farthing.]
фарты́сіма,
Спец.
1. прысл. Мацней, чым фортэ.
2. нескл., н. Месца ў музычным творы, якое выконваецца такім чынам, а таксама само такое выкананне.
[Іт. fortissimo.]
фартыфіка́тар, ‑а, м.
Спецыяліст у галіне фартыфікацыі.
фартыфікацы́йны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да фартыфікацыі. Фартыфікацыйнае майстэрства. Фартыфікацыйныя работы.
фартыфіка́цыя, ‑і, ж.
1. Навука аб умацаванні вайсковых пазіцый і спосабах абароны ад сродкаў паражэння. Лекцыі па фартыфікацыі і тактыцы.
2. Узвядзенне ваенных умацаванняў, а таксама гэтыя ўмацаванні. Палявая фартыфікацыя.
[Ад лац. fortificatio — умацаванне.]
фартэ́ль, ‑ю, м.
Разм. Тое, што і фортэль. Можа праз гэтыя свае думкі я сёння такі фартэль выкінула, што зараз самой трохі сорамна і смешна. Шамякін. Грыгоніс і Ільінскі заўсёды знаходзілі яркія тыповыя дэталі, умелі выкінуць на сцэне вясёлы фартэль, чым выклікалі ў гледача бурнае захапленне. Рамановіч.