Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

роскаш, , ж.

Тое, што і раскоша.

росквіт, , м.

  1. гл. расквітнець і расцвісці.

  2. Найвышэйшая ступень развіцця чаго-н., уздым.

    • Р. эканомікі краіны.
    • У росквіце сіл.

рослы, .

Высокага росту.

  • Р. хлопец.

|| наз. росласць, .

росны, :

  • росны ладан — від расліннай араматычнай смалы.

роспач, , м.

Стан, пачуццё крайняй безнадзейнасці, упадку духу.

  • Быць у роспачы.
  • Гаварыць з роспаччу.

роспачны, .

У якім адчуваецца роспач; поўны роспачы.

  • Р. крык.
  • Р. позірк.

роспіс, , м.

  1. гл. распісаць.

  2. Мастацкае ўпрыгожанне каляровымі фарбамі сцен, столі, прадметаў побыту і пад.

    • Фрэскавыя роспісы.
  3. Тое, што і подпіс.

    • Уласнаручны р.

россып, , м.

  1. Пра тое, што рассыпана ў вялікай колькасці (разм.).

    • Лес сплаўляюць россыпам (у рассыпаным, разрозненым стане).
  2. звычайна мн. Месцанараджэнне карысных выкапняў, адкладанні, у складзе якіх маюцца крупінкі, крышталі карысных мінералаў.

    • Алмазныя россыпы.
    • Плацінавыя россыпы (таксама перан. пра вялікую колькасць, мноства чаго-н. каштоўнага, добрага).

|| прым. россыпны, .

  • Россыпныя месцанараджэнні ізумрудаў.

рост, , м.

  1. Павелічэнне арганізма або асобных органаў у працэсе развіцця.

    • Час росту раслін.
    • Трава пайшла ў р. (расце).
  2. Павелічэнне ў колькасці, у памерах, развіццё.

    • Р. насельніцтва.
    • Р. прамысловасці.
  3. Узмацненне, павышэнне.

    • Р. палітычнай актыўнасці.
  4. Удасканаленне ў працэсе развіцця.

    • Творчы р.
    • Р. майстэрства.
  5. Вышыня чалавека або жывёлы.

    • Сярэдні р.
    • Касцюм не па росту (вялікі ці малы).

Ва ўвесь рост, на ўвесь рост —

  • 1) выпраміўшыся;
  • 2) перан. патрабуючы неадкладнага вырашэння (кніжн.).
    • Новыя праблемы паўсталі ва (на) ўвесь рост;
  • 3) перан. поўнасцю, як мае быць.
    • Уласнік абудзіўся ў ва (на) ўвесь рост.

|| памянш. расток, .

|| прым. роставы, .

  • Р. час.
  • Роставыя рэчывы (якія ўплываюць на рост раслін).
  • Р. гармон.

ростань1, , ж.

  1. гл. расстацца.

  2. Час, праведзены далёка ад блізкіх.

    • Р. у некалькі месяцаў.