Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

жэлацін, , м. і жэлаціна, , ж.

Бялковае рэчыва жывёльнага паходжання, раствор якога пры ахаладжэнні пераходзіць у студзяністы стан (выкарыстоўваюцца ў кулінарыі, фатаграфіі і пад.).

|| прым. жэлацінавы, .

жэле, нескл., н.

  1. Салодкая студзяністая страва, прыгатаваная з жэлаціну, фруктовых і ягадных сокаў, малака і пад.

  2. Студзяністая маса, якая атрымліваецца пры працяглай варцы мяса, рыбы, касцей.

|| прым. жэлейны, .

жэмчуг, , м.

Цвёрдае рэчыва, якое здабываецца з ракавін некаторых малюскаў і мае форму зярнят і шарыкаў белага, ружовага (радзей чорнага) колеру, ужыв. як каштоўнае ўпрыгожанне.

  • Нітка жэмчугу.

|| прым. жамчужны, .

  • Ж. промысел.
  • Ж. пояс.
  • Жамчужныя зубы (перан. з белізной, як жэмчуг).

жэньшэнь, , м.

Далёкаўсходняя травяністая расліна сямейства араліевых, корань якой выкарыстоўваецца як лекавы і танізуючы сродак.

  • Ж. — корань жыцця.

|| прым. жэньшэневы, .

жэрабя, , н.

  1. Умоўны знак, дробная рэч і пад., што выцягваецца наўгад з шэрагу такіх жа прадметаў пры вызначэнні права на што-н., якой-н. чарговасці і пад.

    • Цягнуць ж.
  2. перан. Лёс, доля.

жэрах, , м.

Прэснаводная драпежная рыба сямейства карпавых з чырванаватымі ніжнімі плаўнікамі.

жэрдка, , ж.

Шост з доўгага тонкага ствала дрэва, ачышчанага ад галля.

|| зб. жэрдзе, .

|| памянш. жэрдачка, .

|| прым. жардзяны, .

жэрці, ; незак. (разм. груб.).

Тое, што і жраць.

|| зак. зжэрці, .

жэст, , м.

  1. Рух рукі, галавы, які абазначае што-н. або суправаджае размову.

    • Энергічны ж.
    • Мова жэстаў.
  2. перан. Які-н. наўмысны, разлічаны на знешні эфект.

    • Зрабіць высакародны ж.
    • Гэта ўсяго толькі ж.

жэстыкуляваць, ; незак.

Рабіць жэсты (у 1 знач.).

  • Ж. міліцэйскім жэзлам.

|| наз. жэстыкуляванне, .