Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

геліе...

Першая частка складаных слоў, якая паказвае на адносіны да Сонца, сонечнага выпрамянення і ўжыв., калі ў другой частцы націск падае не на першы склад, напр. геліетэрапія.

геліё...

Першая частка складаных слоў, якая паказвае на адносіны да Сонца, сонечнага выпрамянення і ўжыв., калі націск падае на «ё», напр. геліёграф.

гелій, , м.

Хімічны элемент, інертны газ — самы лёгкі пасля вадароду.

|| прым. геліевы, .

гелія...

Першая частка складаных слоў; ужыв. замест «геліе...», калі націск у другой частцы падае на першы склад, напр. геліяграфія, геліяскоп.

геліятроп, , м.

  1. Садовая травяністая расліна з цёмна-ліловымі пахучымі кветкамі.

  2. Мінерал зялёнага колеру з чырвонымі крапінкамі, разнавіднасць халцэдону.

|| прым. геліятропны, .

геліятэхніка, , ж.

Галіна навукі і тэхнікі, тэорыя і практыка выкарыстання сонечнай энергіі для тэхнічных мэт.

|| прым. геліятэхнічны, .

гемаглабін, , м.

Бялковае рэчыва ў саставе крыві, якое надае ёй чырвоны колер і пераносіць кісларод ад органаў дыхання да тканак арганізма.

|| прым. гемаглабінавы, .

гемарой, , м.

Хвароба, звязаная з застоем крыві ў ніжняй частцы прамой кішкі і расшырэннем вен у выглядзе вузлоў, якія часта выклікаюць крывацёк.

|| прым. гемараідальны, і гемаройны, .

  • Гемараідальныя шышкі.
  • Гемаройная кроў.

ген...

Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову генеральны, напр. генплан, генштаб, генпадрадчык.

ген, , м. (спец.).

Матэрыяльны носьбіт спадчыннасці, адзінка спадчыннага матэрыялу, якая вызначае фарміраванне элементарнай структуры жывога арганізма.

|| прым. генны, і генетычны, .

  • Генная інжынерыя (канструяванне новых спалучэнняў генаў).
  • Генетычны код.