Verbum

толк, ✂, м.

1. Сэнс, разумнае меркаванне аб чым-н.

   • Дайсці да толку.

2. Карысць, добры вынік.

   • З гэтага будзе т.

◊

• Без толку — без карысці, дарма.

• Да толку — дарэчы, да месца.

• З толкам — з розумам, разумна.

толкам, прысл. (разм.).

Так, каб было зразумела добра, як належыць.

• Толкам растлумачыць, у чым справа.

толь, ✂, м.

Насычаны воданепранікальным саставам тоўсты кардон, які выкарыстоўваецца як дахавы і ізаляцыйны матэрыял.

|| прым. толевы, ✂.

толькі, часц.

1. часц. вылучальна-абмежавальная. Не больш як, усяго.

   • Заплаціў т. тры рублі.
   • Дзяўчынцы т. два тыдні.

2. часц. абмежавальная. Не раней чым.

   • Я прыеду т. заўтра.

3. часц. абмежавальная. Выключна, адзіна; нічога, акрамя гэтага.

   • Ён будзе т. настаўнікам.
   • На ўроку мы т. чыталі.

4. часц. ўзмацняльная (пры займенніках і прыслоўях звычайна ў адмоўных сказах). Узмацняе ўяўленне аб вялікай колькасці, аб’ёме і пад. чаго-н.

   • Чаго ён т. не расказваў.
   • Чаго т. не прыдумаюць людзі.

5. прысл. Зусім нядаўна (аб завяршэнні якога-н. дзеяння, наступленні якога-н. стану).

   • Дзеці т. павячэралі і спаць яшчэ не клаліся.
   • Я т. што прыехаў.

6. злуч. супраціўны. Злучае члены сказа і сказы з супраціўна-абмежавальнымі адносінамі.

   • Ноч была ціхая, т. сумна шумеў лес.

7. злуч. супраціўны. Аднак, але.

   • Ён доўга гаварыў, т. я не паверыў яму.

8. злуч. уступальны. далучальны. Ужыв. для сувязі членаў сказа і сказаў, якія ўдакладняюць або дапаўняюць выказаную думку.

   • Ён ніколі не расказваў пра сваё жыццё, хіба т. дзецям.

9. злуч. уступальны. часавы. Ужыв. ў даданых сказах часу, калі падзеі, аб якіх гаворыцца ў галоўным сказе, пачынаюцца адразу ж пасля падзей даданага сказа.

   • Т. мы заснулі, і тут жа раздаўся стук у акно.

10. злуч. уступальны. умоўны. Падпарадкоўвае даданыя сказы са значэннем рэальнай умовы.

    • Школу ты закончыш паспяхова, т. старайся.

◊

• Толькі і — выражае ўзмоцненае адценне абмежавання.

том, ✂, м.

Асобная кніжка якога-н. выдання збору твораў.

• Слоўнік у чатырох тамах.

|| памянш. томік, ✂.

• Т. вершаў Максіма Багдановіча.

тон, ✂, м.

1. Гук пэўнай вышыні, які ўтвараецца перыядычнымі ваганнямі паветра; музычны гук у адрозненне ад шуму.

   • Узяць высокі т.

2. мн. Гукі сэрца, якое працуе, а таксама гукі, якія ўтвараюцца пры выстукванні ўнутраных органаў цела чалавека.

   • Чыстыя тоны сэрца.

3. Вышыня або сіла гучання голасу чалавека, які гаворыць.

   • Знізіць т.

4. Адценне мовы, яе гучанне.

   • Жартаўлівы т.
   • Рэзкі т.

5. Характар, стыль паводзін, жыцця.

   • Правілы добрага тону.

6. Колер, афарбоўка, а таксама адценне колеру, якое адрозніваецца ступенню яркасці.

   • Тканіна, афарбаваная ў спакойны т.
   • Цёплы т.
   • Светлы т.

◊

• У тон (пад тон) — 1) пра гармонію колераў, адценняў колеру; 2) у тым жа духу, стылі; 3) з тым жа настроем, з той жа інтанацыяй (гаварыць).

тона, ✂, ж.

Адзінка масы ў міжнароднай сістэме адзінак, роўная 1000 кілаграмаў.

○

• Рэгістравая тона — умоўная адзінка вымярэння ўнутранага аб’ёму транспартных марскіх суднаў, роўная 2,83 м​³.

тона-кіламетр, ✂, м. (спец.).

Адзінка грузаабароту, якая вылічаецца перавозкай 1 тоны грузу на 1 кіламетр.

тонка...

Першая частка складаных слоў са знач.:

• 1) тонкі (у 1 знач.), з тонкім (у 1 знач.), напр. тонкавалакністы, тонкадашчаны, тонкапрадзенне, тонкаслаёвы, тонкасцябловы;
• 2) тонкі (у 7 знач.), напр. тонкапсіхалагічны;
• 3) дробны (у 1 знач.), дробна... (у 1 знач.), напр. тонкаабмалочаны, тонказярністы, тонкакрышталічны, тонкапрасеяны, тонкапясчаны, тонкаразмолаты, тонкараспылены, тонкаструктурны;
• 4) тое, што і востра... (у 1 знач.), напр. тонказавостраны.

тонкасць, ✂, ж.

1. гл. тонкі.

2. Самыя дробныя дэталі, асаблівасці чаго-н.

   • Ведаць т. справы.
   • Не ўдавацца ў тонкасці.