Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

цеціва, , ж.

  1. Вяроўка, струна, якая сцягвае канцы лука.

  2. Туга нацягнутая вяроўка, трос у некаторых механізмах, прыладах (спец.).

    • Ц. лучковай пілы.
  3. Бакавая нахіленая бэлька лесвіцы, у якую ўстаўлены канцы прыступкаў (спец.).

цецярук, , м.

Вялікая птушка атрада курыных.

|| прым. цецеруковы, .

цеча, , ж.

  1. Пранікненне вадкасці цераз шчыліну, прабоіну.

  2. Дзірка, прабоіна, праз якую працякае вадкасць куды-н.

цечка, , ж. (спец.).

Перыяд палавой актыўнасці ў самак млекакормячых.

цешча, , ж.

Жончына маці.

|| прым. цешчын, .

цешыцца, ; незак.

  1. Адчуваць радасць, задавальненне.

    • Ц. дасягнутымі поспехамі.
  2. Радавацца, весяліцца.

    • Цешыліся дарослыя і дзеці, чуліся песні.
  3. Забаўляцца, гуляць.

    • Дзіця ц. новай цацкай.
  4. Суцяшаць, абнадзейваць сябе.

    • Людзі цешыліся думкай аб лепшым будучым.

|| зак. пацешыцца, .

цешыць, ; незак.

  1. Выклікаць радасць, задавальняць.

    • Атрыманы ўраджай цешыў хлебароба.
  2. Радаваць, весяліць.

    • Усё, што здарылася, яго не цешыла, а засмучала.
  3. Забаўляць.

    • Ц. дзіця цацкамі.
  4. Суцяшаць, абнадзейваць.

    • Ц. сябе надзеяй на лепшае.

|| зак. пацешыць, .

цёзка, , м.; , ж., (разм.).

Чалавек, які мае аднолькавае з кім-н. імя.

  • Мы з ім цёзкі.

цёк, , м.

Цячэнне, плынь.

  • Цёкам цячы — моцна цячы.

цёмна... і цёмна-...

Першая частка складаных слоў са знач.:

  • 1) цёмнага адцення, напр. цёмна-блакітны, цёмна-буры, цёмна-вішнёвы, цёмна-зялёны, цёмна-карычневы, цёмна-сіні, цёмна-фіялетавы, цёмна-чырвоны, цёмна-шэры;
  • 2) з цёмным (у 2 знач.) (у адпаведнасці са значэннем другой часткі складання), напр. цёмнааблічны, цёмнабароды, цёмнавалосы, цёмналісцёвы.