Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

дэцы...

Першая частка складаных слоў са знач. адзінкі, роўнай адной дзесятай долі той адзінкі, што названа ў другой частцы складання, напр. дэцыбел, дэцылітр, дэцыметр.

дэцыбел, , м. (спец.).

Адзінка велічыні (узроўню гукавога ціску, узмацнення, аслаблення).

дэцыметр, , м.

Адзінка даўжыні, роўная адной дзесятай частцы метра.

|| прым. дэцыметровы, .

дэцэнтралізаваць, ; зак. і незак.

Зрабіць (рабіць) менш цэнтралізаваным.

  • Д. кіраўніцтва.

|| наз. дэцэнтралізацыя, .

дэшыфраваць, ; зак. і незак.

Разабраць (разбіраць) напісанае шыфрам, тайнапісам або на якой-н. невядомай старажытнай мове; расшыфраваць (расшыфроўваць).

  • Д. рукапіс.

|| наз. дэшыфроўка, .

дэ-факта, прысл. (кніжн.).

Фактычна, на справе, але не юрыдычна (у адрозненне ад дэ-юрэ).

дэ-юрэ, прысл. (кніжн.).

Юрыдычна, фармальна, а не толькі фактычна (у адрозненне ад дэ-факта).

д’ябал, , м.

У рэлігійнай міфалогіі: злы дух, чорт, сатана, які пярэчыць богу; цяпер ужыв. як лаянкавае слова, а таксама ў некаторых выразах.

  • Куды цябе д. нясе?!
  • Якога д’ябла я там не бачыў? (чаго я там не бачыў, чаго я туды пайду?).

|| прым. д’ябальскі, .

  • Д’ябальская спёка.

д’ябальшчына, , ж.

Пра незвычайны збег акалічнасцей, блытаніну ў чым-н., бязглуздзіцу.

  • Што за д.!