Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

дыяметр, , м.

У матэматыцы: адрэзак прамой лініі, які злучае дзве кропкі акружнасці і праходзіць праз яе цэнтр, а таксама даўжыня гэтага адрэзка.

|| прым. дыяметральны, .

дыяметральны, .

  1. гл. дыяметр.

  2. У некаторых спалучэннях: поўны, дакладны (кніжн.).

    • Дыяметральная супрацьлегласць (г.зн. поўная супрацьлегласць).
    • Характары дыяметральна (прысл.) супрацьлеглыя (г. зн. нічым не падобныя, цалкам розныя).

|| наз. дыяметральнасць, .

дыяпазітыў, , м.

Пазітыўны фатаграфічны відарыс на празрыстым матэрыяле, прызначаны для дэманстрацыі на экране з дапамогай праекцыйнага ліхтара.

|| прым. дыяпазітыўны, .

дыяпазон, , м.

  1. Інтэрвал паміж самым нізкім і самым высокім гукамі пеўчага голасу, мелодыі або музычнага інструмента (спец.).

  2. Вобласць, у межах якой ажыццяўляюцца якія-н. вымярэнні (спец.).

    • Д. радыёчастот.
  3. перан. Аб’ём ведаў, інтарэсаў (кніжн.).

    • Вучоны шырокага дыяпазону.

|| прым. дыяпазонны, .

дыяптрыя, , ж.

Адзінка вымярэння пераламляльнай сілы аптычных лінз.

|| прым. дыяптрычны, .

дыярама, , ж. (спец.).

  1. Карціна, намаляваная з двух бакоў тканіны, што прасвечваецца, матавага шкла і спецыяльна асветленая для стварэння ўражання аб’ёмнасці.

  2. Стужкападобная, загнутая паўкругам жывапісная карціна з рэальнымі або бутафорскімі прадметамі на пярэднім плане.

|| прым. дыярамны, .

дыяспара, , ж.

Пражыванне часткі народа (этнічнай супольнасці) па-за межамі той краіны, дзе жыве асноўная маса гэтага народа (этнічнай супольнасці).

  • Беларуская д.

дыятэз, , м.

Схільнасць чалавечага арганізма да некаторых захворванняў да праяўлення алергіі і інш.).

|| прым. дыятэзны, .

дыяфільм, , м.

Фільм, састаўлены з дыяпазітываў.

  • Дзіцячыя дыяфільмы.

|| прым. дыяфільмавы, .

дыяфрагма, , ж.

  1. Сухажыльна-мышачная перагародка, якая аддзяляе грудную поласць ад брушной.

  2. Святлонепранікальная перагародка ў аптычных прыборах з адтулінай для прапускання пучка прамянёў.

|| прым. дыяфрагмавы, .