Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

крыўдны, .

Які заключае ў сабе крыўду, прычыняе крыўду.

  • Крыўдная мянушка.
  • Крыўдныя словы.

крыўляка, , м.; , ж., (разм.).

Чалавек, які крыўляецца; ламака.

крыўляцца, ; зак.

Рабіць грымасы, трымацца ненатуральна; ламацца.

  • К. перад люстэркам.

|| наз. крыўлянне, .

крыха, , ж.

Нязначная колькасць, часцінка чаго-н.

  • К. хлеба.

крыхабор, , м. (неадабр.).

Чалавек, схільны да крыхаборства.

|| прым. крыхаборскі, .

крыхаборнічаць, ; незак. (неадабр.).

Займацца крыхаборствам, быць крыхаборам.

крыхаборства, , н.

  1. Празмерная дробязнасць, скупасць.

  2. Увага дробязям на шкоду шырокім, важным пытанням.

|| прым. крыхаборскі, .

крыху, прысл.

  1. У невялікай колькасці, нямнога.

    • Узяць к. солі.
    • Назбіраць к. грыбоў.
  2. Чуць-чуць; у нязначнай ступені.

    • К. падлячыцца.

крыць, ; незак.

  1. Рабіць страху, дах.

    • К. хлеў.
    • К веранду.
  2. Рэзка, груба крытыкаваць, лаяць (разм.).

    • К. недахопы.

  • Крый бог (божа) (разм.) — ужыв. як засцярога ад чаго-н., як забарона рабіць што-н. небяспечнае.

  • Крыць матам каго (разм.) — лаяць груба.

  • Няма чым крыць (разм.) — няма чаго сказаць у адказ, у апраўданне.

  • Няхай бог крые (разм.) — ужыв. як пажаданне, пазбаўленне ад чаго-н. дрэннага.

|| зак. накрыць, і пакрыць, .

крычаць, ; незак.

  1. Моцным голасам выражаць унутраны стан.

    • К. ад болю.
    • Крычаць, што аж у Крычаве чуваць!
  2. Гучна гаварыць.

    • Не трэба к., гавары спакойна.
  3. Гаварыць з кім-н. рэзкім тонам, лаяць каго-н.

    • К. на дзяцей.
  4. перан. Шмат гаварыць пра што-, каго-н., многа пісаць у друку, прыцягваючы агульную ўвагу.

    • Так і крычаць газеты аб перамогах.
    • Аб такой падзеі нельга многа к.

  • Крычма крычаць (разм.) — вельмі моцна крычаць (ад страху, крыўды і пад.).

  • Хоць гвалт (каравул) крычы (разм.) — пра цяжкае бязвыхаднае становішча.

|| аднакр. крыкнуць, .