Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Аме́цце (БРС), амеці ’аўсяная мякіна, дробныя кускі саломы, асцё’ (Янк., Шат., Некр., Булг., Смул.), амёты, амеціны ’тс’ (Выг. дыс.), рус. омёт, макед. омете ’дрэнная мука, якую скормліваюць свінням’, славен. ometi ’мучныя адходы’. Усе гэтыя паралелі даюць падставу для рэканструкцыі прасл. ometъ, якое паходзіць ад mesti (< met‑ti), гл. месці (Выгонная, Лекс. Палесся, 83).

Амі́н (БРС, Гарэц., Шат., Касп.), ст.-рус., ст.-слав. аминъ < грэч. ἀμήν.

Амо́віцца ’памыліцца ў маўленні’ (Нас.), амоўна ’асуджэнне, памылка ў маўленні’ (Нас.). Мабыць, з рус. обмолвиться, обмолвка з паралельным уплывам бел. мова (гл.).

Ампэ́т ’імпэт, сіла’ (Бяльк., Касп.), ампэтым ’запужваннем, сілай’ < польск. impet < лац. impetus.

Амуні́цыя < польск. amunicja < лац. ammunitio.

Аму́рдзаны ’замурзаны, запэцканы’ (Бяльк.). Гл. мурзаць.

Аму́т ’вір’ (Касп.) < рус. омут. Апошняе да мутить.

Амша́лы ’пакрыты мохам’ (БРС, КТС), амшанік ’будынак, куды ставяць вуллі з пчоламі на зіму’ (Мат. Гродз., Інстр. I), амшэннік ’будынак, праканапачаны мохам’ (Касп.), амшара ’імшара’ (Гарэц., Др.-Падб., БРС, Бяльк., Касп., Нас., КТС, Яруш.), амшарына ’тс’ (Шат., Касп.), амшыць ’перакладаць мохам’ (Нас., Касп.), амшэнь пограб з надрубленым верхам’ (Бяльк.), омшарник (Мат. Смал.) да мох (гл.).

Амы́лівацца ’часта памыляцца’ (Нас.), омылити (1583) (Нас., гіст.), омыляти ся (1583) (Нас. гіст.), амылка ’памылка’ (Нас.), омылка (1634) (Нас. гіст.), амыльны ’памылковы’ (Нас.) < польск. omyłka, mylić (Брукнер, 350).

Амя́га ’стомленасць’ (Бяльк., Гарэц., Нас., Касп.), амягнуць ’стаміцца’ (Бяльк., Гарэц., Шат.), амяглы стомлены’ (Нас., КТС), рус. омяга, омяглы стомленасць, стомлены’. Гл. мягнуць.