Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Нашаты́рыцца, нашатурыцца ’натапырыцца’ (Сл. ПЗБ; слонім., стаўбц., Жыв. сл.; Нар. сл.), нашатірыцца ’надзьмуцца’ (Жд. 2), нашатыраны, нашату́раны ’натапыраны; насцярожаны’ (Сл. ПЗБ; мін., Жыв. сл.). Экспрэсіўнае ўтварэнне з варыянтнай асновай, у склад якой уваходзіць узмацняльнае *še (< *če), каранёвая частка можа суадносіцца з тыраць, тыркаць (гл.), параўн. шатырыць (гл.).

Наша́ўкацца экспр. ’наесціся’ (Сл. ПЗБ). Ад ша́ўкаць ’чвякаць, есці’.

Нашве́ркаць ’шапялявячы нагаварыць’ (Некр.). Ад шве́ркаць (гл.).

Нашка́радзіць ’нашкодзіць, напаскудзіць’ (Яўс.). Ад шка́радзь ’дрэнь, брыда’ (гл.).

Нашла́па ’бервяно ў зрубе, якое накладваецца паверх на асаду акон, дзвярэй’ (ТС), ’бервяно, якое кладзецца над войнамі і дзвярыма; бервяно, якое ляжыць на бэльках і служыць асновай пад кроквы; аполак, які закрывае прамежак паміж дошкамі ў столі; верхні вушак у дзвярах’ (палес., Нар. сл.), нашла́п ’тс’ (там жа), нашла́піць ’накрыць зверху’ (ТС), укр. палес. нашлопа ’бервяно, якое кладзецца над вокнамі і дзвярыма’. Да шла́паць, шла́пнуць ’наступіць наверх; прыціснуць, накласці зверху’, параўн. ашла́п, ашла́піць (гл.).

На́шлыг ’накрыж’ (чач., Жыв. сл.). Відаць, да шлёгаць, шлыгаваць ’звязваць часткі плыта’.

Нашовы ’вышыванне’ (Бяльк.). Да шыць.

На́шскі ’наш, свой, уласцівы нам’ (Гарэц.). Гл. на́скі.

Нашта́лт ’падобна да, зусім як’ (ТС). Гл. накшталт.

Нашто ’навошта’ (Сл. ПЗБ), на́шта ’тс’ (Растарг.), на́шчо ’тс’ (ТС). З на і што (шчо).