Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Ва́жкае ’печань у кабана’ (КСТ). Ад важкі1. Значэнне звязана, відаць, з антонімам лёгкае, лёгкія. Гл. яшчэ вагкуша.

Ва́жкасць ’значнасць, важнасць’ (КТС). Калька з рус. весомость (Крукоўскі, Уплыў, 121).

Важка́цца ’вагацца, сумнявацца’ (Нас.). Да вага. Параўн. важгацца.

Важкі1 ’цяжкі’ (КЭС). Да вага.

Важкі2 ’значны, важны’. Калька з рус. весомый (Крукоўскі, Уплыў, 121).

Важкі3 ’густы’ (Мат. Гом.). Адно са значэнняў, якое развілося на падставе важкі ’цяжкі’.

Важне́цкі (БРС). Да важны (гл.). Словаўтваральнай паралеллю можа служыць маладзецкі. Параўн. таксама Nomina agentis важніца ’важная асоба’ (Гарэц.).

Важне́ць ’важнічаць, ганарыцца, важна паводзіць сябе’ (Касп.). Да важны1 (гл.).

Ва́жніца ’важнасць; важная асоба’ (іран.) (Гарэц.). Да важны1 суфікс жаночага роду ‑іца.

Важні́ца ’вагавая’ (З нар. сл.). Да *ваг‑ьн‑іца < вага. Параўн. іншыя назвы месца, дзе важаць: вагавая (БРС), важыўня (Бяльк.), вагільнік (З нар. сл.).

Важні́чае ’пошліна за ўзважванне’ (Нас.). Да важнічы (гл.).

Важні́чы ’асоба, адказная за ўзважванне’ (Нас.). Да важыць, вага; параўн. ляснічы, паляўнічы.

Ва́жны1 (БРС). Да вага. Фасмер (1, 266) лічыць гэта слова запазычаннем з польскай мовы. Аднак бліжэй да ісціны, відаць, Шанскі, 1, В, 5, дзе ўказваецца на агульнаславянскі характар лексемы на падставе наяўнасці паўдн.-слав. паралеляў: балг. важен, макед. важен, серб.-харв. ва́жан, усе з тым жа значэннем. Гл. Праабражэнскі, 1, 61; Міклашыч, 374.

Ва́жны2 ’цяжкі’ (Выг. дыс.). Да вага.