Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Паду́чая (хвароба), паду́чка ’эпілепсія’. Рус. паду́чая (болезнь), паду́чка, польск. padaczka, чэш. padoucí nemoc, padoucnice, славац. padúcnica, серб.-харв. па̏давица і г. д. Да падаць (Фасмер, 3, 184; Махэк, 425); параўн. таксама ням. fallende Sucht ’эпілепсія’ < fallen ’падаць’.

Паду́шка ’пасцельная рэч — напханы пухам, пер’ем, сенам і пад. мяшок’, дыял. ’частка калёс’. Рус. поду́шка, укр. поду́шка, поду́ха, ст.-рус. подушька, польск. poduszka, чэш., славац. poduška, ст.-чэш. poducha. Праслав. podušьka. Большасць даследчыкаў звязваюць з серб.-харв. ду̏хња ’пярына’, чэш., польск. duchna ’тс’ і далей з дух (гл.) (Фасмер, 3, 301; там жа і інш. літ-ра). Інакш Махэк (467), які выводзіць з podъ і ucho.

*Падха́пваць, подхапваць ’прасяваць зерне праз рашато’ (Выг. дыс., ТС). Гл. хапаць.

Падхло́п ’крынічнік даўгалісты, Veronica longifolia L.’ (Кіс., Касп.). Да хлопаць, паводле ўласцівасцей кветак’ (параўн. Аненкаў, 164).

Падхля́бісты ’худы’ (КЭС, карэл.). Да хлябы (гл.).

*Падціна́ка, пацьціна́ка ’чалавек, які заўсёды любіць падсмейваць другіх’ (Янк.). Да падцінаць < ‑цяць, ‑цінаць (гл. выцінаць, сцяць).

Падцу́р ’палка ў гульне «казіны рог»’ (Рам.). Не зусім ясна, відавочна, ад падцураць < цур., цураць(ца) (гл.).

Падцэ́пак ’раскладка снапоў на таку (для малацьбы цапамі)’ (ДАБМ, 873), пыццыпок ’тс’ (Шатал.). Конфікснае ўтварэнне ад цэп (гл.).

Падця́глісты ’худы’ (КЭС, карэл.), мабыць, ад падцягнуць; але параўн. яшчэ цяглі ’ногі (доўгія)*

Падчапе́ха ’лучынны кош’ (Касп.). Да Надчапіць < чап- ляць (гл.).