чамада́н, ‑а, м.
Дарожная скрынка з векам і ручкай для рэчаў, багажу пасажыра, зроблены са скуры, дэрмаціну, фібры ці кардону. Сярод пакоя стаяў расчынены чамадан Маі, у які яна складвала свае рэчы. Дуброўскі. Ніна хадзіла па пакоі, нешта брала, нешта клала ў чамадан, часам жартавала. Шыцік.
•••
Сядзець на чамаданах гл. сядзець.
[Перс. žāmedan.]
чамада́нны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да чамадана. Чамаданны замок. Чамаданная скура.
•••
Чамаданны настрой (жарт.) — паходны настрой перад ад’ездам куды‑н.
чамада́ншчык, ‑а, м.
Майстар, які вырабляе чамаданы, а таксама сундукі, шкатулкі і інш.
чамбу́р, ‑а, м.
Повад аброці, на якім водзяць або за які прыводзяць верхавога каня.
[Цюрк. čumbur]
чаму́ 1, прысл.
1. пытальнае. З якой прычыны? І мне зноў успомніўся Галас. Чаму ён не згадзіўся ісці са мною праз лес? Колас.
2. адноснае. Ужываецца ў якасці злучальнага слова ў дапаўняльных сказах і адпавядае словам: па якой прычыне. Калі Марыя даведалася, чаму брат адмовіўся ад выгаднага месца, дык залямантавала. С. Александровіч.
3. у знач. злучн. Далучае сказы са значэннем выніку і адпавядае словам: таму, у выніку гэтага. І я ў захапленні, радасны і горды За свой край, народ, Убіраю ў сэрца дзіўныя акорды, Творчай сілы ўзлёт... Вось чаму я сёння не тужу па леце, Па сваёй вясне. Колас. На чым толькі мог [Даніла] ашчаджаўся, не траціў лішняе капейкі.. Вось чаму, калі часам дзеці ці жонка прасілі купіць селядца да бульбы ці алею да шаткаванай капусты, Даніла заўсёды знаходзіў што сказаць. Пальчэўскі.
чаму́ 2,
гл. што 1 (у 1, 8 і 9 знач.).
чаму́сь, прысл.
Разм. Тое, што і чамусьці 1. [Сярго:] Народ абучаны, страляць умее, А поспехаў у вас чамусь няма. Глебка.
чаму́сьці 1, прысл.
Па нейкай прычыне, чагосьці. За акном сціхае горад. Позна. Я ж заснуць чамусьці не магу... Панчанка.
чаму́сьці 2,
гл. штосьці 1.
чаму́-не́будзь 1, прысл.
Па якой-небудзь прычыне.
чаму́-не́будзь 2,
гл. што-небудзь (у 1 знач.).