узбаламу́ціць, ‑мучу, ‑муціш, ‑муціць; зак., каго-што.
Разм.
1. Узбударажыць, выклікаць супярэчлівыя пачуцці, прывесці ў замяшанне; устрывожыць. Узбаламуціць людзей. □ Песня мяне растрывожыла, узбаламуціла. Бядуля. Відаць, яго спакой узбаламуцілі даччыныя словы. Мурашка.
2. Узбунтаваць. [Ахрэм:] — Галота праклятая! Не... не ўзбаламуціць вам вёскі. Гурскі.
узбаламу́чанасць, ‑і, ж.
Разм. Уласцівасць узбаламучанага (у 2 знач.). Чаго з лішкам хапала мне, дык гэта непаседлівасці і нейкай нервовай узбаламучанасці. Асіпенка.
узбаламу́чаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад узбаламуціць.
2. у знач. прым. Неўраўнаважаны, узбударажаны; неспакойны. Узбаламучаны настрой. □ Хацелася [Дауэру] кінуць усё.., забрацца ў ціхі куточак і там прасядзець, аж пакуль не паспакайнее гэты ўзбаламучаны свет. Шахавец.
узбаламу́чвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да узбаламуціцца.
2. Зал. да узбаламучваць.
узбаламу́чваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да узбаламуціць.
узбаранава́ць, ‑ную, ‑нуеш, ‑нуе; зак., што.
Узрыхліць бараной.
узбе́гацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм. Забегаць у розных напрамках, узад-уперад; разбегацца. Узбегаліся на вуліцы бабы, — каторая за свіннямі, каторая да суседзяў. Мурашка. І не адзін раз [Чубар] па дарозе ўжо ўяўляў сабе, як прыйдзе, нарэшце, у Мамонайку, і ўзрадаваная Аграфена ўзбегаецца за гародамі, каб напаліць у лазні. Чыгрынаў.
узбе́гчы, ‑бягу, ‑бяжыш, ‑бяжыць; ‑бяжым, ‑бежыце, ‑бягуць; пр. узбег, ‑ла; заг. узбяжы; зак., на што.
1. Падняцца бягом куды‑н. уверх, на больш высокае месца, на вышыню. Узбегчы на трэці паверх. Узбегчы на пагорак. □ Лабановіч саскочыў з павозкі і ўзбег на ганак. Колас. // Імкліва ўз’ехаць (звычайна па вышыню). Грузавік у збег на ўзгорак. Гроднеў. // перан. Размясціцца на паверхні, што ідзе ўгору. Новыя гарадскія вуліцы ўзбеглі на бліжэйшыя пагоркі. В. Вольскі.
2. Бягом зайсці, трапіць куды‑н.; забегчы. Воўк узбег на поплаў. □ Стукнула брамка, і на двор узбегла дзяўчынка. Асіпенка. // Імгненна з’явіцца, выступіць; пабегчы. Крывавая падцечына ўзбегла на вока. Сабаленка. // перан. Раптоўна ўзнікнуць, з’явіцца, прыйсці. Узбег смутак на твар. □ І тут, як кажуць, мімаволі ўзбегла па памяць вядомая песня. Грамовіч. З даяркамі Андрэй па-свойму, крыху грубавата, мог і жартаваць, і смяяцца, і ляпнуць, што ўзбяжыць на язык. Ваданосаў.
узбе́кі, ‑аў; адз. узбек, ‑а, м.; узбечка, ‑і, ДМ ‑чцы; мн. узбечкі, ‑чак; ж.
Народ, які складае асноўнае насельніцтва Узбекскай ССР.