Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

рыгары́зм, ‑у, м.

Кніжн. Суровае, дробязнае прытрымліванне якіх‑н. прынцыпаў, правіл, пераважна ў пытаннях маралі.

[Фр. rigorisme ад лац. rigor — суровасць.]

рыгары́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Кніжн. Той, хто вызначаецца рыгарызмам у паводзінах і перакананнях.

рыгарысты́чнасць, ‑і, ж.

Кніжн. Уласцівасць рыгарыстычнага. Рыгарыстычнасць поглядаў.

рыгарысты́чны, ‑ая, ‑ае.

Кніжн. Які адрозніваецца рыгарызмам, уласцівы рыгарысту. Рыгарыстычны погляд на рэчы.

рыга́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм.

1. Вывяргаць ротам прынятую ежу; ванітаваць. Незнаёмы ляжаў, скурчыўшыся абаранкам, часта, надрыўна рыгаў. Асіпенка. // перан.; чым. Выкідваць, вывяргаць (полымя, агонь і пад.). У .. [гаспадара] ёсць такая палка, якая рыгае агнём... І калі той агонь пападае ў каго, той памірае на месцы... Сачанка.

2. Моцна ікаць.

ры́гель, ‑я, м.

1. Спец. Папярочная гарызантальная бэлька ў будаўнічых канструкцыях (у каркасных збудаваннях злучае калоны, у фермах — кроквы і пад.).

2. Засаўка ў замку.

[Ням. Riegel.]

рыгну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.

Аднакр. да рыгаць.

рыгсда́г, ‑а, м.

Гіст. Дацкі парламент (да 1953 г.).

[Дацк. Rigsdag.]

рыда́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. рыдаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Жанчына не дагаварыла: моцныя рыданні задушылі яе голас. Якімовіч. Скупыя рыданні маці — яна ўжо выплакала ўсе вочы — на хвіліну сціхалі. Лынькоў.

рыда́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Моцна плакаць, усхліпваць, залівацца слязамі. Арына не гаварыла нічога. Толькі рыдала, горка, уголас, па-жаночы. Мележ. Слёзы засцілаюць святло, і .. [Вера], тулячы твар у Нініны грудзі, пачынае рыдаць... Мікуліч.