рыс, ‑у, м.
Расліна сямейства злакавых, якая вырошчваецца на спецыяльным затопленым полі ў краінах з цёплым кліматам. // зб. Белае прадаўгаватае зерне гэтай расліны як харчовы прадукт.
[Ад грэч. oryza.]
ры́са, ‑ы, ж.
1. Вузкая палоска, лінія. Правесці рысу.
2. Лінія (існуючая ці ўяўная), якая раздзяляе што‑н.; рубеж. Рыса пад’ёму ўзроўню вады. □ Сцяпан яшчэ раз з усмешкай зірнуў на мяне і прыцішыў ход: мы праязджалі гарадскую рысу, і наперадзе былі ўжо добра відаць прыгожыя дамы Зялёнага Луга. Ляўданскі.
3. звычайна мн. (ры́сы, рыс). Сукупнасць частак, ліній, якая стварае характэрнае аблічча (звычайна ў спалучэнні: рысы твару). Гэта быў каўказскага тыпу чалавек з рэзкімі рысамі твару. Новікаў. Здараецца, што бывае цяжка ўявіць дарагія рысы блізкага чалавека, калі вельмі хочаш гэта зрабіць. Шамякін.
4. перан. Прыкмета, асаблівасці якасць. Рысы характару. Рысы новага чалавека. □ Неабходна адзначыць такую важную рысу ў характарах герояў Кузьмы Чорнага, як жыццярадаснасць, аптымізм, захапленне жыццём. Кудраўцаў.
•••
Падвесці рысу гл. падвесці.
У агульных рысах — без падрабязнасцей.
рысава́льны, ‑ая, ‑ае.
Прызначаны для рысавання. Рысавальная папера.
рысава́льшчык, ‑а, м.
Той, хто займаецца рысаваннем, хто робіць малюнкі для чаго‑н. Аднаму астрожнаму рысавальшчыку сябры далі тэму: нарысаваць звычайнага чорнага жука, даць яму ў лапку ручку з пяром. Колас. Рысавальшчыкам Мінін быў горшым, чым гравёрам. Шматаў.
рысава́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. рысаваць. // Мастацтва рысаваць як прадмет навучання. Апошні ўрок — рысаванне.
рысава́ны, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад рысаваць.
рысава́цца, ‑суюся, ‑суешся, ‑суецца; незак.
1. Віднецца, вылучацца (сваім колерам, абрысамі і пад.) на фоне чаго‑н. На тым баку, за жытнёвым полем, рысаваліся на блакіце неба стрэхі. Васілёнак.
2. перан. Паўставаць у чыім‑н. уяўленні. Вобраз пані з чорнымі пышнымі валасамі жыва рысаваўся ва .. уяўленні [настаўніка]. Колас.
3. Старацца паказаць сябе з выгаднага боку, выклікаць чым‑н. інтарэс да сябе. Баешка ўваходзіў у ролю, пачынаў яўна рысавацца перад натоўпам, што ў момант вырас ля яго. Шынклер.
4. Зал. да рысаваць.
рысава́ць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; незак., каго-што і без дап.
Перадаваць прадметы на плоскасці ад рукі пры дапамозе графічных сродкаў (звычайна контурамі, рыскамі і пад.). [Дзед] браў вялізныя лісты медзі, рысаваў на іх розныя геаметрычныя фігуры. Бядуля. Не добра, аднак, рысаваць пры лямпе, святло жаўціць і цені вельмі вострыя, густыя. Брыль. // перан. Мысленна падаваць у якіх‑н. вобразах, формах. Яе дзіцячыя ўяўленні рысавалі ўсё як бы ў застылым моманце. Чорны. Паслушнае і ўслужлівае ўяўленне ўжо рысавала .. [Лабановічу] вобраз дзяўчыны, гэту чыстую і прыгожую краску, узгадаваную ў глухіх палескіх барах. Колас.
рысаво́д, ‑а, М ‑дзе, м.
Той, хто вырошчвае рыс; спецыяліст па рысаводству.