пла́кальшчыца, ‑ы, ж.
Уст., разм. Жан. да плакальшчык.
плака́т, ‑а, М ‑каце, м.
1. Каляровы насценны малюнак з кароткім агітацыйным тэкстам; від выяўленчага мастацтва. Да нарады раённая газета выдала плакат, на якім былі паказаны поспехі ўсіх калгасаў і лепшых даярак. Шчарбатаў. На сценах віселі розныя плакаты і лозунгі адпаведна патрэбам часу. Колас. Досыць часта кампазіцыя плакатаў будавалася на кантрасце: станоўчым вобразам чырвонаармейцаў, салдат супрацьпастаўляліся адмоўныя вобразы ворагаў рэвалюцыі. Шматаў. // Напісаная або надрукаваная аб’ява аб чым‑н. На грудзях у яго [Ружэ] вісеў кароткі, выразны плакат-пытанне: «Ці падпісаліся вы пад Адозвай міру?» Шамякін.
2. Гіст. Пашпарт, які выдаваўся сялянам і мяшчанам у дарэвалюцыйнай Расіі.
[Ад лац. placatum — пасведчанне.]
плака́тны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да плаката (у 1 знач.). Плакатнае пяро. Плакатнае мастацтва.
плака́тчык, ‑а, м.
Разм. Тое, што і плакатыст.
плакаты́ст, ‑а, М ‑сце, м.
Мастак, спецыяліст па плакатах (у 1 знач.).
пла́кацца, плачацца; безас. незак.
Пра настрой, жаданне плакаць. Хацелася заплакаць, каб сляз[а]мі выліць гора, але не плакалася. Шамякін.
пла́каць, плачу, плачаш, плача; незак.
1. Праліваць слёзы ад болю, гора і пад. [Зося] ўвайшла ў хату з цвёрдаю думкаю.. больш ніколі не плакаць ад крыўды. Чорны. // Бедаваць, шкадаваць, тужыць. [Фрэйда:] — Дарагі брат, дарэмна ты плачаш пра маё адзіноцтва. Наш калгас цяпер адна вялікая сям’я. Бядуля.
2. перан. Усхліпваць, завываць, скуголіць (пра вецер, буру і пад.). Галінка рабіны ўсю ноч біла ў шыбу, у коміне плакаў вецер, грукала непрывязаная аканіца. Навуменка. Навальніца плача стомлена, сціхнуць, змоўкнуць галасы. Дубоўка.
3. перан. Разм. Пакрывацца кроплямі вільгаці, пацець (пра шкло). Вокны плакалі, дождж сек па шыбах з мяккім шапатлівым шумам, хмары чарнелі. Хомчанка.
•••
Асіна плача па кім гл. асіна.
Вяроўка плача па кім гл. вяроўка.
Плакаць наўзрыд — плакаць усхліпваючы, сутаргава (пераважна моцна, уголас).
плаке́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
Спец.
1. Твор медальернага мастацтва, медаль прамавугольнай (ці блізкай да прамавугольнай) формы.
2. Пласцінка з рэльефным адбіткам, якая ўжываецца для ўпрыгожання мэблі.
[Ад фр. plaquette.]
плакірава́льня, ‑і, ж.
Спец. Плакіровачная майстэрня.
плакірава́нне, ‑я, н.
Спец. Дзеянне паводле знач. дзеясл. плакіраваць.