Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

спусташа́льніца, ‑ы, ж.

Жан. да спусташальнік.

спусташа́льны, ‑ая, ‑ае.

Які прыводзяць да спусташэння, нясе спусташэнне. Спусташальная паводка. □ [Кузьма Чорны] думаў пра свой народ, пра сваю краіну, якой .. пагражаў спусташальны ваенны агонь. Кудраўцаў. Неўзабаве Русь падверглася спусташальнаму пападу.. Батыя. Чамярыцкі.

спусташа́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да спустошыцца.

2. Зал. да спусташаць.

спусташа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да спустошыць.

спусташэ́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. спусташаць — спустошыць. // Вынік гэтага дзеяння. Там, на вакзале, узбуджаная сустрэчай моладзь неяк не заўважала руін і спусташэнняў. Асіпенка.

2. Тое, што і спустошанасць. [Галя] стаяла ў нейкім душэўным спусташэнні. Грамовіч.

спусто́шанасць, ‑і, ж.

Стан маральнага бяссілля; душэўная пустата. «Дождж абмывае вызваленую зямлю», — падумаў Раманенка, і гэтая думка вывела яго з таго настрою душэўнай спустошанасці, якая заўладала ім, калі ён убачыў, што Галіна памірае. Шамякін.

спусто́шаны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад спустошыць.

2. у знач. прым. Зруйнаваны, разбураны. Назаўтра Мікола блукаў па спустошаным і спаленым горадзе, шукаў знаёмых. Якімовіч. // Неўрадлівы (пра глебу). Поле панскае аралі, Секлі [беднякі] тоўстыя камлі І без хлеба паміралі На спустошанай зямлі. Грахоўскі. // перан. Які страціў маральныя сілы, здольнасць да актыўнага, творчага жыцця. Нейкі асаблівы, востры напал ва ўзрушанасці Варановіча працяў і .. [Тодара], ён разам адчуў сябе перад Варановічам бездапаможпым, спустошаным. Дуброўскі.

спусто́шванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. спустошваць — спустошыць.

спусто́швацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да спустошыцца.

2. Зал. да спустошваць.

спусто́шваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да спустошыць.