Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

спарафі́т, ‑у, М ‑фіце, м.

Бясполае пакаленне ў цыкле развіцця раслін, якое чаргуецца з палявым.

[Ад грэч. spora — пасеў і phytón — расліна.]

спарахне́ласць, ‑і, ж.

Уласцівасць спарахнелага.

спарахне́лы, ‑ая, ‑ае.

1. Які згніў, ператварыўшыся ў труху. Пахла мохам, грыбамі, спарахнелым дрэвам. Лупсякоў.

2. перан. Састарэлы, драхлы (пра чалавека). [Стары Рыгор:] — Я вось ужо не золата і не серабро, а спарахнелы пень, ледзьве дыхам. Ваданосаў.

спарахне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.

1. Згніць, ператварыцца ў труху, пыл. Дзедаўская хата даўно ўжо згніла і спарахнела. Машара. Падумала Марына будавацца. Стары дом спарахнеў ужо. Б. Стральцоў. // перан. Перагарэць (ад перажыванняў). Ад нечаканага гора нешта спарахнела ў Іванавай душы. Быкаў.

2. перан. Састарэць, зрабіцца драхлым (пра чалавека).

спарашутава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак.

Зніжаючыся, паляцець з вельмі малой скорасцю.

спа́рванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. спарваць — спарыць ​1.

спа́рвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да спарыцца ​1.

2. Зал. да спарваць.

спа́рваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да спарыць ​1.

спардэ́к, ‑а, м.

Верхняя лёгкая палуба на трохпалубных суднах 19 і пачатку 20 стст. або палуба сярэдняй надбудовы на суднах сучаснай канструкцыі. [Лорда] можна было бачыць на спардэку, дзе ён раз і другі, нягледзячы ні на якое надвор’е, акуратна пахаджваў паўз абодва барты. Лынькоў.

[Англ. spar-deck.]

спа́ржа, ‑ы, ж.

1. Шматгадовая травяністая расліна сямейства лілейных з тонкім, ледзь прыкметным лускаватым лісцем.

2. Травяністая агародная расліна, а таксама яе тоўстыя белыя падземныя парасткі, якія ўжываюцца ў ежу.

[Ад грэч. asparagos.]