Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

плацэ́нта, ‑ы, ДМ ‑нце, ж.

Орган у цяжарнай жанчыны або самкі млекакормячых, пры дапамозе якога ажыццяўляецца сувязь плода і матчынага арганізма; дзіцячае месца, паслед.

[Лац. placenta.]

плацэнта́рны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да плацэнты.

2. у знач. наз. плацэнта́рныя, ‑ых. Вышэйшая група млекакормячых, у якіх плод звязан з арганізмам маці плацэнтай.

плац-пара́д, ‑а, М ‑дзе, м.

Уст. Пляцоўка для ваенных вучэнняў, парадаў.

плач, ‑у, м.

Дзеянне паводле дзеясл. плакаць (у 1 знач.), а таксама гукі, якія суправаджаюць гэтае дзеянне. У канцы вёскі чуўся плач, жаночыя крыкі, ды высока пад старымі ліпамі ўзвіхрыліся клубы чорнага дыму. Лынькоў.

•••

Плач раслін — выдзяленне соку з пня, галіны, сцябла расліны пры іх пашкоджанні.

пла́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.

1. Палавіна расколатага ўздоўж бервяна. Партызаны ўвішна накладалі на сані сухія бярозавыя плашкі. М. Ткачоў. Гаспадар павесіў на сценку лямку, прымасціўся на плашцы дроў, а Лену запрасіў сесці на зэдлік. Галавач.

2. Інструмент, якім наносяць разьбу на металічныя дэталі.

плашко́ўт, ‑а, М ‑коўце, м.

Пласкадоннае бяспалубнае несамаходнае судна для перавозкі грузаў ўнутры порта, для наводкі плывучых мастоў.

[Ад гал. plaatschuit.]

плашко́ўтны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да плашкоўта. Плашкоўтны мост.

плашч, ‑а, м.

Лёгкае паліто пераважна з непрамакальнай тканіны. Скінуўшы мокры, задубянелы ад дажджу плашч, Мікола павесіў яго каля печы, прывітаўся. Краўчанка.

плашча́к, ‑а, м.

1. Тое, што і плашка. Павел Сцяпанавіч.. разам з бацькам-пільшчыкам распускаў па вёсках.. тоўстыя калоды на вяршковыя і цалёвыя дошкі, на плашчакі. Паслядовіч. Хаты ў гаспадароў былі больш-менш добрыя. Сустракаліся нават пяцісценкі з магутных сасновых плашчакоў, рубленых «у лапу». Машара.

2. Плоскі бок чаго-небудзь. Яшчэ раз шапатне [дзядзя Міша] нажніцамі і пачне вадзіць за тваёй патыліцай люстэркам, каб ты, узіраючыся ў вялізны шкляны плашчак перад сабою, бачыў, што ўсё зроблена як трэба. Паслядовіч.

плашчані́ца, ‑ы, ж.

Прадмет культу ў праваслаўнай царкве ў выглядзе кавалка тканіны, з намаляваным Хрыстом у труне. Сярод царкоўкі плашчаніца Стаіць між елачак зялёных. Колас.