Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

пласці́начнік, ‑а, м.

Спец. Від грыба, у якога на ніжнім баку шапачкі расходзяцца праменепадобныя пласцінкі.

пласці́начны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да пласцінкі.

пласцініставу́сыя, ‑ых.

Сямейства жукоў з вусікамі ў выглядзе пласцінак.

пласціністадзю́быя, ‑ых.

Атрад вадаплаўных птушак з пласцінкамі на баках дзюбы і плавальнымі перапонкамі на лапах.

пласціністажа́бравыя, ‑ых.

Клас малюскаў, якія замест жабраў маюць жабравыя пласцінкі.

пласці́ністы, ‑ая, ‑ае.

Які мае форму пласціны.

пласці́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

1. Памянш. да пласціна. Добра вытачаныя пласцінкі з касцей маманта ўпрыгожваюць адзенне. В. Вольскі.

2. Дыск з пластычнага матэрыялу з гукавым запісам для прайгравання. Там у падарунках былі настольны гадзіннік, патэфон з наборам пласцінак і паляўнічая стрэльба. Кавалёў.

3. Шкло, пакрытае святлочуллівым слоем для фатаграфічных здымкаў. Фатаграфічная пласцінка.

4. Спец. Плоская частка ліста ў раслін. Ліставыя пласцінкі.

5. Спец. Складка на ніжнім баку шапачкі ў некаторых грыбоў.

•••

Крывяныя пласцінкі — элементы крыві млекакормячых, якія маюць здольнасць згушчаць кроў.

Змяніць пласцінку гл. змяніць.

пласці́ннік, ‑а, м.

Спец. Тое, што і пласціначнік.

пла́та, ‑ы, ДМ плаце, ж.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. плаціць; выплата. Плата даўгоў.

2. Узнагарода за працу, службу. [Багуцкі:] — Я прывык за добрую работу атрымліваць добрую плату. Лынькоў. Чым дакладней выходзіла работа, тым меншую плату назначаў Лапко. Колас.

3. Грашовая кампенсацыя за карыстанне чым‑н. Плата за кватэру. // перан. Тая або іншая ўзнагарода, аддача за што‑н. Гэта была шайка паліцаяў, якія, баючыся атрымаць належную плату за сваю службу немцам, цяпер туляліся па цёмных кутках. Васілевіч.

•••

Заработная плата — плата за работу па найму.

Рэальная заработная плата — пакупная здольнасць заработнай платы.

плата́н, ‑а і ‑у, м.

1. ‑а. Вялікае дрэва сямейства платанавых з зеленавата-шэрай карой і шырокімі лісцямі. Іду між кедраў і платанаў, На іхні рост дзіўлюся я. Броўка. Платан прыкрываў амаль усю прыбярэжную касу халаднаватым ценем. Хомчанка.

2. ‑у, толькі адз. Драўніна гэтага дрэва.

[Лац. platanus.]