Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

чарпа́льны, ‑ая, ‑ае.

Які служыць для чэрпання чаго‑н. Чарпальныя машыны.

чарпа́льшчык, ‑а, м.

Рабочы, які займаецца чэрпаннем (на прыісках, у папяровай прамысловасці і пад.).

чарпа́льшчыца, ‑ы, ж.

Жан. да чарпальшчык.

чарпану́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.

Аднакр. да чэрпаць (у 1 знач.).

чарсцве́йшы, ‑ая, ‑ае.

Выш. ст. да прым. чэрствы.

чарсцве́нне, ‑я, н.

Стан паводле знач. дзеясл. чарсцвець.

чарсцве́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.

1. Станавіцца чэрствым, больш чэрствым. Хлеб чарсцвее.

2. перан. Траціць чуласць, спагадлівасць. Людзі з цяжкім лёсам ад гора не чарсцвеюць, а робяцца чуллівымі і вельмі спагадлівымі. Грахоўскі.

чартапало́х, ‑у, М ‑лосе, м.

Двух- або шматгадовая расліна сямейства складанакветных, калючае пустазелле з перыстарассечаным лісцем і пурпуровымі кветкамі. Каля паркана, якім быў адгароджаны касцёл, рос чартапалох і палын. Гурскі.

чартаўшчы́на, ‑ы, ж.

1. зб. Паводле забабонных уяўленняў — чэрці, д’яблы і ўсякая нячыстая сіла.

2. перан. Разм. Што‑н. незразумелае, неверагоднае, недарэчнае. Ён, [Хвядос] абвёў пакой вачыма: — Гэта што за чартаўшчына? Зала... Белыя халаты... Ці не ў сне мне ўсё звярзлося? Крапіва.

чарто́ўка, ‑і, ДМ ‑тоўцы; Р мн. ‑товак; ж.

Разм. Ужываецца як лаянкавае слова. [Рэня:] — Навошта, каб тая чартоўка [Таіса] спажыла нажытае табою? Марціновіч.