Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

процішумавы́, ‑ая, ‑ое.

Прызначаны для засцярогі чалавека ад шкоднага ўздзеяння шуму; супрацьшумавы. Процішумавыя меры.

проціэпідэмі́чны, ‑ая, ‑ае.

Накіраваны на барацьбу з эпідэміямі. Проціэпідэмічныя мерапрыемствы.

проціэразі́йны, ‑ая, ‑ае.

Прызначаны для барацьбы з эрозіяй глебы; супрацьэразійны. Проціэразійныя мерапрыемствы.

проція́ддзе, ‑я, н.

Рэчыва, якое спыняе або аслабляе дзеянне яду. // перан. Сродак супраць чаго‑н. непажаданага або шкоднага.

про́цьма, ‑ы, ж.

1. Вялікае мноства, безліч. Пад добры год у глінішчы была процьма рыжыкаў. Васілевіч. На ўзмор’і народу — калі ні прыедзеш — процьма, кішмя кішыць. Гартны. З процьмы думак — Не вытканых кроснаў — Мне запомніўся узор — дзераза... Іверс.

2. Уст. Бездань, прорва. Цёмна ў вачах зрабілася, як бы ў бяздонную процьму [Юлька] паляцела. Бядуля.

про́чкі, ‑чак; адз. няма.

Разм. Пакіданне на некаторы час сваёй хаты, сям’і з прычыны нязгоды, неладоў. Пайсці ў прочкі. □ [Дубяга] проста выказаў свой пратэст, абурэнне і крыўду ў форме гэтых старых традыцыйных прочак. Колас. У такія часы Есіп іншы раз успамінаў пра Анэціны прочкі. Скрыган.

про́чырк, ‑а, м.

Рыска, якая абазначае пропуск, адсутнасць дадзеных пры запаўненні анкеты, дакумента і пад. Паставіць прочырк.

про́шва, ‑ы, ж.

Карункавая або вышываная палоска, якую ўшываюць у настольнік, ручнік і пад. [Дзяўчына] пачала расціраць ружаватую пляму, якую пакінула прошва на яе шчацэ. Стаховіч. [Волька] стаяла ля свайго дома ў сіняй спадніцы і белай вышыванай кофтачцы і або вышывала, або пляла з нітак прошвы. Чорны.

про́шласць, ‑і, ж.

Мінулы час, мінулыя падзеі; мінулае. Гэй, адвечныя курганы, Сведкі прошласці глухой! Кім вы тут панасыпаны? Колас. Постаць і хада гэтай жанчыны непрыемна нагадалі Сафрону Дзядзюлю адну асобу, раптоўная думка пра якую разварушыла даўнюю прошласць. Чорны.

про́шлы, ‑ая, ‑ае.

У выразе: прошлы час гл. час.