Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

рыкашэ́ціць, ‑шэчу, ‑шэціш, ‑шэціць; зак. і незак.

Адскочыць, адляцець (адскакваць, адлятаць) рыкашэтам. Рыкашэцілі кулі, абдзіраючы на дрэвах кару. Гурскі.

рыкну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.

Аднакр. да рыкаць.

ры́ксдаг, ‑а, м.

Парламент у Швецыі.

[Швед. riksdag.]

ры́кша, ‑ы.

1. ж. У некаторых краінах Усходняй і Паўднёвай Азіі і Афрыкі — невялікая двухколая каляска на рысорах, прызначаная для перавозкі пасажыраў і грузаў.

2. м. Чалавек, які, запрогшыся ў такую каляску, перавозіць пасажыраў і грузы. Стаю. Ужо трэці трамвай празвінеў, І вось падбягае з павозкаю рыкша, Павезці па вуліцы хоча мяне. Прыходзька.

[Япон.]

ры́ла, ‑а, н.

1. Выцягнутая пярэдняя частка галавы ў некаторых жывёл; лыч. Носам хмыкнула Хаўроння, Адвярнула рыла, Рада тым, што дзівака Лоўка абхітрыла. Дзеружынскі.

2. Верхняя або пярэдняя выцягнутая частка чаго‑н. З кішэні капота тырчала куртатае рыла бутэлькі. Асіпенка. Юрка пачуў, як зноў яму балюча ткнулі ў плечы рылам аўтамата, што тупым і цяжкім жалезным прутам. Пташнікаў. Кулямётчыкі павярнулі тупое рыла «максіма» на коннікаў. Хомчанка.

3. Груб. Твар чалавека. — У цябе ж не твар, а такое зладзейскае рыла, якога свет не бачыў! Чорны.

•••

Ні вуха ні рыла гл. вуха.

Суконнае рыла (уст.) — гандляр.

рыла́сты, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і рылаты.

рыла́ты, ‑ая, ‑ае.

1. З доўгім рылам (у 2 знач.). Рылатая бутэлька.

2. З вялікім рылам (пра жывёл). Рылаты кабан.

3. Груб. З тоўстым тварам. Рылаты чалавек.

ры́льца, ‑а, н.

1. Памянш.-ласк. да рыла.

2. Верхняя частка песціка расліны, куды пападае пылок. Пылок з тычынкі пападае на рыльца.

ры́мар, ‑а, м.

Майстар, які займаецца вырабам раменнай вупражы. Клім змалку парабкаваў, потым трохі навучыўся на рымара і шыў хамуты. Кулакоўскі.

[З польск.]

рыма́рня, ‑і, ж.

Рымарская майстэрня. Па разліках і планах новага брыгадзіра выйшла, што на рымарню не хопіць лесу. Грамовіч. У рымарні рамантаваў хамуты Масей Вухаед. Гаўрылкін.