Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

трэснуць, ; зак.

  1. Стварыць трэск.

    • Пад нагамі трэснула сухая галінка.
  2. Лопнуць, раскалоцца, разламацца, утварыць трэшчыну.

  3. Патрэскацца (пра скуру, губы і пад.).

  4. Моцна стукнуць, ударыць (разм.).

  • Хоць трэсні (разм.) — пра дарэмныя намаганні, старанні.

|| незак. трэскаць, .

|| наз. трэсканне, .

трэст, , м.

  1. Аб’яднанне некалькіх аднатыпных прадпрыемстваў, а таксама наогул складанае вытворчае аб’яднанне.

    • Будаўнічы т.
  2. Адна з форм манапалістычнага аб’яднання прадпрыемстваў з цэнтралізацыяй вытворчых і камерцыйных аперацый.

|| прым. трэстаўскі, .

трэсці, ; незак.

  1. Штуршкамі хістаць.

    • Т. яблыню.
  2. Падкідаць, хістаць (пры яздзе па няроўнай дарозе).

    • На калдобінах воз трэсла.
  3. чым. Часта махаць, ківаць чым-н.

    • Т. галавой.
  4. Перамешваючы, рыхтаваць што-н.

    • Т. трасянку.
  5. Рабіць вобыск (разм.).

  6. Выклікаць дрыжыкі (пра холад, ліхаманку, страх і пад.).

    • Хворага трэсла (безас.) ад высокай тэмпературы.
  7. перан., каго. Непакоіць, пазбаўляць пакою, турбаваць.

  8. Узмахваючы чым-н., ачышчаць ад чаго-н., выбіваць.

    • Т. дыван.
    • Т. кудзелю.

|| зак. вытрасці, .

|| аднакр. трасянуць, .

|| наз. трасенне, і трасяніна, .

трэсціся, ; незак.

  1. Часта хістацца, калаціцца.

    • Лісты ціха трэсліся.
    • Рукі трасуцца.
  2. Падскокваць (пры яздзе па няроўнай дарозе).

    • Ехалі, трэсліся па камяністай дарозе.
  3. перан. Хвалявацца за каго-, што-н.

    • Т. над дзецьмі.
    • Т. за капейку.
  4. перад кім-чым і без дапаўнення. Адчуваць страх, боязь.

    • Т. перад начальствам.

трэфы, , ж.

Картачная масць з малюнкам чорнага крыжыка ў выглядзе трылісніку.

|| прым. трэфовы, .

  • Т. кароль.

трэце...

Першая частка складаных слоў у знач. трэці па колькасці, якасці, месцы, значэнні і пад., напр. трэцечарговы, трэцеступенны.

трэцеступенны, .

Малаістотны, малаважны; пасрэдны па сваіх якасцях, па майстэрству.

  • Т. акцёр.
  • Трэцеступенная роля.

трэці, .

  1. гл. тры.

  2. Асабіста не зацікаўлены ў чым-н., што датычыцца дзвюх другіх асоб; пабочны.

    • Трэцяя старана.
  3. Не галоўны, не першаразрадны.

    • Т. сорт.
    • Трэція ролі іграць.
  4. трэцяя; Які атрымліваецца ад дзялення на тры.

    • Трэцяя частка.
  5. трэцяе: Страва, якая падаецца на дэсерт.

    • На трэцяе кампот.

трэціраваць, ; незак.

Пагардліва абыходзіцца з кім-н., зневажальна адносіцца да каго-н.

  • Т. супрацоўніка.

|| наз. трэціраванне, .

трэць, , ж.

Адна з трох роўных частак, на якія дзеліцца што-н.

  • Да вечара прайшлі т. дарогі.
  • Адна т.