Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

дваяборац, , м.

Спартсмен, які ўдзельнічае ў дваябор’і.

|| ж. дваяборка, .

дваябор’е, , н.

Спартыўныя спаборніцтвы, якія складаюцца з двух відаў практыкаванняў.

  • Лыжнае д. (гонкі і прыжкі скачкі з трампліна).
  • Цяжкаатлетычнае д.

дваякавыпуклы, .

Выпуклы з абодвух бакоў.

  • Дваякавыпуклая лінза.

дваякадыхаючыя, , ж.

Падклас рыб, якія дыхаюць не толькі жабрамі, але і лёгкімі.

дваякаўвагнуты, .

Увагнуты з абодвух бакоў.

  • Дваякаўвагнутае шкло.

двое, ; ліч., зб.

  1. З назоўнікамі агульнага роду, што абазначаюць асоб, з разам узятымі асабовымі назоўнікамі мужчынскага і жаночага роду, з назоўнікамі л., якія абазначаюць жывых істот абодвух полаў, з ас. займ. мн. л. і без залежнага слова: колькасць два.

    • Засталося д. сірот.
    • Сядзелі д.: хлопец і дзяўчына.
    • Д. свіней.
    • Нас было д.
    • Гэту работу ўжо дваім прапаноўвалі.
  2. З назоўнікамі, якія абазначаюць маладых істот: два.

    • Бегае д. парасят.
    • Д. дзяцей.
  3. звычайна Н і В. З множналікавымі назоўнікамі: два прадметы.

    • Д. саней.
    • Д. нажніц.
    • Д. акуляраў.
    • Д. штаноў.
    • Д. сутак.
  4. звычайна Н і В. З некаторымі назоўнікамі, якія абазначаюць прадметы і існуюць або носяцца ў пары: дзве пары.

    • Д. ботаў.
    • Д. рукавіц.
    • Абуць д. панчох.

  • На сваіх дваіх (разм. жарт.) — пехатой.

  • За дваіх (працаваць, есці і пад.) — так, як могуць двое.

двое... (а таксама двая...).

Першая частка складаных слоў, якая абазначае два, двайны, пішацца «двое...» тады, калі ў другім слове націск падае не на першы склад, напр.: двоеўладдзе, двоеўладны.

двоеўладдзе, , н.

Адначасовае існаванне дзвюх улад у адной краіне, арганізацыі.

|| прым. двоеўладны, .

двоечнік, , м. (разм.).

Вучань, які часта атрымлівае двойкі.

|| ж. двоечніца, .

двойчы, прысл.

Два разы.

  • Д. сказаць.
  • Д. тры — шэсць.