Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

тоеснасць, , ж.

  1. Поўнае падабенства, супадзенне.

    • Т. поглядаў.
  2. У матэматыцы: роўнасць, справядлівая пры любых лікавых значэннях велічынь, што ў яе ўваходзяць.

|| прым. тоесны, .

тоесны, .

  1. гл. тоеснасць.

  2. Зусім падобны, аднолькавы, такі ж.

    • Тоесныя з’явы.

той, займ.

  1. Паказвае на што-н. аддаленае ў прасторы ці часе, не гэты.

    • Той лес.
    • На тым тыдні.
  2. Паказвае на прадмет ці асобу, што вылучаюцца з ліку іншых.

    • Вазьмі кніжку тую, якую яшчэ не чытаў.
  3. Паказвае на які-н. прадмет, асобу, пра якія гаварылася раней.

    • Прыйшла тая жанчына, якую мы чакалі.
  4. Паказвае на вядомую ўжо асобу ці прадмет.

    • Добры скрыпач быў т. Мікола.
  5. Іменна ён, не іншы, гэты ж самы (звычайна ў спалучэннях «той жа», «той самы», «той жа самы»).

    • Ехалі ў тым жа вагоне.
  6. у знач. наз. Паказвае на якія-н. акалічнасці, падзеі, дзеянні і пад., пра якія ўжо ішла размова.

    • Яны выканалі і маю норму, а я таму і рады.
  7. Уваходзіць у састаў:

    • а) складаных злучнікаў: «дзякуючы таму што», «з прычыны таго што», «для таго што», «да тых пор пакуль», «за тое што» «у той час як», «нягледзячы на тое што», «пасля таго калі» і інш.;
    • б) словазлучэнняў, звычайна пабочнага характару, якія звязваюць розныя часткі выказвання: «апрача таго», «акрамя таго», «разам з тым», «між тым» і інш.

ток1, , м.

  1. Рух электрычнага зараду ў правадніку; электрычная энергія.

    • Токі высокай частаты.
  2. звычайна мн. Пра нервовую энергію чалавека, якая ўспрымаецца іншымі людзьмі; нервовае напружанне, узбуджэнне.

ток2, , м.

  1. Спецыяльны будынак для складання, абмалоту і ачысткі збожжа; гумно.

    • Ток будавалі далёка ад хаты.
  2. Пляцоўка для абмалоту збожжа.

    • Збожжа на таку малацілі цапамі.

ток3, , м.

Дзеянне паводле дзеясл. такаваць; такаванне.

  • Цецеруковы т.

тока...

Першая частка складаных слоў са знач. які мае адносіны да току 1 (у 1 знач.), напр. токаабмежавальны, токаадвод, токаздымальнік, токаздымальны, токаразмеркавальнік.

токапрыёмнік, , м. (спец.).

  1. Устройства, пры дапамозе якога ток ад проваду або рэйкі перадаецца рухавіку электравоза, тралейбуса, маторнага вагона, пад’ёмнага крана.

    • Т. электравоза.
  2. Назва розных прыбораў, у якіх адбываецца ператварэнне электрычнай энергіі.

токар, , м.

Рабочы-спецыяліст па механічнай апрацоўцы цвёрдых матэрыялаў, па такарнай справе.

  • Т. па метале.

тол, , м.

Выбуховае рэчыва, якое выкарыстоўваецца ў ваеннай справе і тэхніцы.

|| прым. толавы, .

  • Толавая шашка.