Verbum

хмыліцца, ✂; незак.

1. Злосна ўхмыляцца.

2. Прыціскаць вушы да галавы (пра каня).

   • Конь хмыліцца, можа ўбрыкнуць.

|| зак. ухмыліцца, ✂.

хмялець, ✂; незак.

Станавіцца п’яным, п’янець.

|| зак. захмялець, ✂.

хна, ✂, ж.

Расліна, з якой атрымліваюць жоўта-чырвоную фарбу, а таксама сама гэта фарба.

• Х. ўжываецца для фарбавання валасоў.

хны:

• хоць бы хны, у знач. вык. (разм.) — ніколькі не хвалюе, не турбуе каго-н.

• Яго папярэджваюць, а ён злуч. уступальны. бы хны.

хныкаць, ✂; незак. (разм.).

1. Жаласна плакаць, утвараючы ныючыя гукі.

2. перан. Скардзіцца, наракаць на што-н.

|| наз. хныканне, ✂.

хобат, ✂, м.

1. У слана: нос у выглядзе доўгага трубападобнага адростка.

2. Падоўжаны нос у тапіраў, хахуль, кратоў (спец.).

3. Выцягнуты прыдатак у пярэдняй частцы цела некаторых беспазваночных і насякомых, якая служыць для хапання здабычы і абароны (спец.).

4. Частка механізмаў, машын, якая па форме нагадвае хобат жывёлы (спец.).

5. Задняя падоўжаная частка лафета артылерыйскай гарматы або задняя частка станка кулямёта (спец.).

|| прым. хобатны, ✂.

хобі, нескл., н.

Захапленне чым-н., любімы занятак у вольны час.

• Яго х. — збіранне марак.

хованка, ✂, ж.

1. Месца, дзе можна знайсці прытулак, схавацца ад каго-, чаго-н.

2. Скрытае, патайное месца для захоўвання чаго-н.

3. мн. Дзіцячая гульня, у якой адзін шукае астатніх удзельнікаў гульні, якія схаваліся.

ход, ✂, м.

1. гл. хадзіць.

2. Рух, перамяшчэнне ў якім-н. напрамку.

   • Сядзець у вагоне па ходу поезда.
   • Машына паскорыла х.

3. перан. Развіццё, цячэнне чаго-н.

   • Х. заняткаў.
   • Х. падзей.

4. Перамяшчэнне рухомай часткі механізма ад аднаго крайняга становішча да другога, а таксама велічыня гэтага перамяшчэння.

   • Х. поршня.
   • Велічыня ходу прэса.

5. Дзеянне, работа, якую выконвае машына, механізм.

   • Х. гадзінніка.

6. Рабочая частка машыны, механізма (спец.).

   • Анкерны х. гадзінніка.

7. Тэхналагічны працэс; цыкл (спец.).

   • Домна на гарачым хаду.

8. У шахматах, картах і пад.: чарговае выступленне іграка.

   • Х. пешкі.
   • Х. пешкай.
   • Х. козырам.

9. перан. Прыём, манеўр для дасягнення якой-н. мэты.

   • Дыпламатычны х.
   • Хітры х.

10. Месца, праз якое ўваходзяць куды-н., уваход.

    • Пакой з асобным ходам.

11. Месца, па якім ходзяць, шлях, пераход.

    • Падземны х.

12. перан. Магчымасць дасягнення чаго-н.

    • Трэба даваць х. маладым пісьменнікам.

○

• Жалезны ход — ніжняя хадавая металічная частка воза або іншых якіх-н. транспартных сродкаў.

• Малы ход — запаволены ход судна, а таксама каманда, якая перадаецца ў машыннае аддзяленне для змяншэння ходу судна.

• Поўны ход! — словы каманды: з гранічнай скорасцю.

◊

• На хаду — мімаходам.

• Па ходу справы — у залежнасці ад абставін.

• Поўным ходам — інтэнсіўна, узмоцнена (ідзе, ішло і пад. што-н.).

• Сваім ходам — 1) пехатой; 2) работай свайго матора.

|| прым. хадавы, ✂.

• Дзве хадавыя гадзіны.

ходзікі, ✂, н. (разм.).

Насценны гадзіннік простай канструкцыі з гірамі.