Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

крышталізавацца, ; зак. і незак.

  1. Ператварыцца (ператварацца) у крышталі.

  2. перан. Набыць (набываць) пэўныя ўстойлівыя формы (кніжн.).

    • Крышталізуюцца новыя ідэі.

|| зак. выкрышталізавацца, і закрышталізавацца, .

|| наз. крышталізацыя, .

крышталізаваць, ; зак. і незак.

Ператварыць (ператвараць) у крышталі.

|| зак. закрышталізаваць, .

|| наз. крышталізацыя, .

крышталь, , м.

Цвёрдае цела, якое мае ўпарадкаваную сіметрычную будову.

|| памянш. крышталік, .

|| прым. крышталічны, і крыштальны, .

крыштальны, .

  1. гл. крышталь.

  2. перан. Празрысты, чысты.

    • Крыштальная вада.
  3. перан. Беззаганны, бездакорны (пра лепшыя якасці чалавека, а таксама пра чалавека з такімі якасцямі).

    • Крыштальная чэснасць.
    • Крыштальнай душы чалавек.

|| наз. крыштальнасць, .

крышталя...

Першая частка складаных слоў; ужыв. замест «крыштале...», калі націск у другой частцы слова падае на першы склад, напр. крышталяграфія, крышталяоптыка, крышталяфізіка, крышталяхімія.

крышталяграфія, , ж.

Навука аб крышталях і крышталічным стане рэчыва.

|| прым. крышталеграфічны, .

крышыцца, ; незак.

Драбіцца, рассыпацца на дробныя часткі.

  • Пячэнне крышыцца.

|| зак. скрышыцца, , раскрышыцца, і пакрышыцца, .

крышыць, ; незак.

  1. Наразаць дробнымі кавалкамі.

    • К. буракі.
    • К. хлеб (раздрабляць на крошкі).
  2. Ламаць, разбіваць на часткі.

    • К. крэйду.
  3. перан. Знішчаць (разм.).

    • К. варожыя ўмацаванні.
  4. Накідваць дзе-н. крошак (разм.).

    • Не крышы на падлогу.

|| зак. скрышыць, , раскрышыць, і накрышыць, .

|| наз. крышэнне, .

крэазот, , м.

Прадукт сухой перагонкі драўніны — масляністая вадкасць з пахам драўніннага дзёгцю, якая выкарыстоўваецца ў медыцыне і тэхніцы.

|| прым. крэазотавы, .

крэатура, , ж. (кніжн.).

Чый-н. стаўленік, той, хто высунуўся дзякуючы чыёй-н. пратэкцыі.