Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

чырванець, ; незак.

  1. Станавіцца, рабіцца чырвоным.

    • На захадзе пачынала ч. неба.
  2. Пакрывацца румянцам. станавіцца чырвоным ад прыліву крыві.

    • Ч. ад злосці.
  3. перан. Саромецца.

    • Гаворыць няпраўду і не чырванее.
  4. Вылучацца сваім чырвоным колерам, віднецца (пра што-н. чырвонае).

|| зак. счырванець, і пачырванець, .

чырваніцца, ; незак.

  1. Афарбоўвацца ў чырвоны колер.

  2. Вылучацца сваім чырвоным колерам.

чырваніць, ; незак.

  1. Рабіць чырвоным, барвовым, надаваць чырвоны колер каму-, чаму-н.

    • Узыходзіла сонца і чырваніла неба.
  2. Фарбаваць у чырвоны колер.

чырвань, , ж.

  1. гл. чырвоны.

  2. Чырвоная пляма, пачырваненне ад прыліву крыві, запалення.

  3. Румянец.

    • Твар наліўся чырванню.

чырвона... і чырвона-...

Першая частка складаных слоў са знач.:

  • 1) чырвоны (у 1 і 2 знач.), з чырвоным, напр. чырвонагаловы;
  • 2) чырвоны (у 3 знач.), напр. чырвонаармеец, чырвонагвардзеец;
  • 3) чырванаватага або бурага адцення, напр. чырвонакачанны, чырвонацагляны, чырвона-пярэсты, чырвона-рабы.

чырвонаармеец, , м.

Баец Чырвонай Арміі.

|| прым. чырвонаармейскі, .

чырвонагаловік, , м.

Тое, што і падасінавік.

чырвонагаловы, .

З чырвонай галавой, галоўкай.

  • Ч. дзяцел.
  • Ч. грыб.

чырвонагвардзеец, , м.

Баец чырвонай гвардыі.

|| прым. чырвонагвардзейскі, .

чырвонец, , м.

  1. Назва замежных залатых манет (дукатаў, цэхінаў) у дапятроўскай Расіі.

  2. Найменне рускіх залатых манет 3-рублёвай і 5-рублёвай вартасці ў 18—19 стагоддзяў.

  3. З 1922 г. да 1947 г.: грашовы крэдытны білет у 10 рублёў (цяпер разм.).

|| прым. чырвонцавы, .