Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

бара́н2, , м.

  1. Жвачная млекакормячая жывёліна з густой воўнай і выгнутымі рагамі; самец авечкі.

    • Горны б.
  2. (таксама перан. пра тупога, някемлівага чалавека; лаянк.).

  • Уперціся як баран (разм. неадабр.) — пра ўпартага чалавека.

  • Як баран на новыя вароты (глядзець) (разм.) — глядзець на што-н. разгублена, нічога не разумеючы.

|| памянш.-ласк. баранчык, .

|| прым. барановы, .

  • Б. лой.

барана́, , ж.

Сельскагаспадарчая землеапрацоўчая прылада ў выглядзе рамы з вертыкальнымі зубамі для рыхлення глебы.

баранава́льшчык, , м.

Той, хто барануе.

|| ж. баранавальшчыца, .

баранава́ць, ; незак.

  1. Разрыхляць глебу бараной.

  2. Пакідаць баразну, след на чым-н. (разм.).

    • Жэрдка баранавала зямлю.

|| зак. узбаранаваць, , забаранаваць, і пабаранаваць, .

|| наз. баранаванне, .

бара́ніна, , ж.

Мяса барана або авечкі як ежа.

  • Плоў з баранінай.

барані́ць, ; незак.

Ахоўваць ад нападу ворагаў; засцерагаць ад чаго-н. непрыемнага.

  • Б. свой край.

|| звар. бараніцца, .

барано́к, , м.

Вырабленая аўчынка баранчыка.

бара́нчык, , м.

  1. гл. баран.

  2. толькі мн. Невялікія пеністыя хвалі на вадзе, а таксама невялікія перыста-кучавыя воблакі.

  3. Гайка з двума вушкамі для закручвання рукамі.

барахлі́ць, ; незак. (разм.).

Працаваць дрэнна, з перабоямі (пра маторы, механізмы і інш.).

  • Тэлевізар барахліць.
  • Сэрца барахліць. (перан.).

барахло́, , н., зб. (разм.).

  1. Старыя непрыгодныя рэчы, а таксама што-н. дробязнае, нязначнае.

    • Мяхі з барахлом.
    • Вырабляць рознае б.
  2. перан., лаянк. Пра каго-, што-н. дрэннае.

    • Гэта не чалавек, а нейкае б.

|| прым. барахольны, .