Verbum

крос, ✂, м.

Спартыўны бег або гонкі па перасечанай мясцовасці з пераадоленнем перашкод.

|| прым. кросавы, ✂.

• Кросавая траса.

кросны, ✂.

1. Ручны ткацкі станок.

   • Паставіць к.

2. Ніцяная аснова, якая навіваецца на навой станка.

|| памянш. красёнцы, ✂.

крот, ✂, м.

Невялікая млекакормячая жывёліна атрада насякомаедных, якая жыве пад зямлёй, а таксама футра гэтай жывёліны.

|| прым. кратовы, ✂.

кроў, ✂, ж.

1. Чырвоная вадкасць, якая рухаецца па крывяносных сасудах арганізма, жывіць яго клеткі і забяспечвае абмен рэчываў.

   • Артэрыяльная к.
   • Гарачая к. (перан. пра тэмпераментнага чалавека).
   • К. за к. (перан. забойства за забойства).
   • К. з малаком (перан. пра чалавека з румяным свежым тварам).
   • К. іграе (кіпіць) у каго-н. (пра багацце жыццёвых сіл, энергіі).
   • К. ледзянее (стыне) (у жылах) (перан. пра пачуццё жаху, моцнага перапуду).
   • Льецца (праліваецца) к. (перан. пра масавае забойства, звычайна ў час вайны).
   • Гэта ў яго ў крыві (перан. у характары, ад нараджэння).
   • Плоць ад плоці, к. ад крыві (перан. аб тым, што створана ўласнай працай і клопатамі; высок.).
   • Псаваць к. каму-н. (псаваць настрой, раздражняць).
   • Сэрца кроўю абліваецца (перан.; цяжка каму-н. ад душэўнага болю, пачуцця спагады, жалю).
   • Умыцца кроўю (перан. быць збітым).

2. перан. Блізкае сваяцтва.

   • Адной крыві.

3. Пра пароду жывёл.

   • Бульдог чыстай крыві.

|| прым. крывяны, ✂.

• К. ціск (ціск крыві ў сасудах).

кроўны, ✂ і крэўны, ✂.

1. Родны па крыві; які паходзіць ад адных продкаў.

   • К. брат.
   • Кроўная радня.
   • Кроўная помста (перажытак родавага ладу — помста, забойства за забойства сваяка).
   • Кроўная крыўда (перан. цяжкая, якая глыбока кранае).

2. перан. Вельмі блізкі, цесны, моцны, непарушны.

   • Кроўная сувязь пісьменніка з народам.
   • Кроўна (прысл.) зацікаўлены ў чым-н.

◊

• Кроўныя грошы (разм.) — грошы, нажытыя сваёй працай.

|| наз. кроўнасць, ✂ і крэўнасць, ✂.

крохкі, ✂.

Які лёгка крышыцца, развальваецца на часткі; ломкі.

• Крохкае пячэнне.
• Крохкае дрэва.

|| наз. крохкасць, ✂.

крочыць, ✂; незак.

1. Ісці мерным крокам.

   • К. па вуліцы.

2. перан. Развівацца, рухацца ў пэўным кірунку.

   • К. у шчаслівую будучыню.

крошка​¹, ✂, ж.

1. Маленькая, дробная часцінка чаго-н.

   • К. пячэння.
   • Хлебныя крошкі.
   • Да крошкі (перан. поўнасцю, зусім расходаваць, аддаць і пад.).
   • Ні крошкі (перан. няма ніколькі).

2. зб. Сыпучае рэчыва з дробных, раскрышаных часцінак чаго-н. (спец.).

   • Мармуровая к.

|| памянш. крошачка, ✂.

крошка​², ✂, ж. (разм.).

Маленькае дзіця, малеча.

|| памянш.-ласк. крошачка, ✂.

круг, ✂, м.

1. Частка плоскасці, абмежаваная акружнасцю, а таксама сама акружнасць.

2. Круглая пляцоўка.

   • Моладзь танцуе на крузе.

3. Прадмет, падобны па форме на круг ці кола.

   • Выратавальны к.

4. перан., чаго. Пра замкнуты ланцуг дзеянняў, спраў, працэсаў, якімі завяршаецца што-н.

   • Завяршыць першы к. шахматнага спаборніцтва.
   • К. сваіх абавязкаў.
   • К. ведаў.

5. перан., чаго. Тое, што і кола (у 4 знач.).

   • К. дзейнасці.

6. каго або які. Сукупнасць, група людзей з агульнымі інтарэсамі, сувязямі; кола (у 5 знач.).

   • К. знаёмых.
   • Сямейны к.

7. Кружны шлях.

   • Пайшоў не той сцежкай і зрабіў вялікі к.

◊

• Кругі перад вачамі (у вачах) — цямнее ў вачах ад слабасці, стомы і пад.

• Кругі пад вачамі ў каго — сінякі пад вачамі ў каго-н. ад хваробы, стомы, бяссонніцы.

• На круг (разм.) — па прыблізных падліках.

|| памянш. кружок, ✂.

|| прым. кругавы, ✂.

• Кругавыя працэсы.
• Кругавая абарона (лінія абароны, якая ўтварае замкнуты ланцуг вакол якога-н. пункта).

◊

• Кругавая парука — адказнасць усіх за кожнага і кожнага за ўсіх (цяпер таксама абазначае: узаемнае ўкрывальніцтва, узаемная выручка ў нядобрых справах).