Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

множымае, , н.

Першы з двух перамнажальных лікаў або велічынь.

множыцца, ; незак.

  1. Колькасна павялічвацца; расці.

    • Дабро расло і множылася.
  2. Размнажацца (уст.).

    • Тут жывуць і множацца розныя жучкі і кузуркі.
  3. Падвяргацца множанню.

    • Пяць множыцца на тры.

|| зак. памножыцца, .

множыць, ; незак.

  1. Памнажаць адзін лік на другі.

    • М. пяць на два.
  2. Павялічваць у колькасці.

    • М. багацце краіны.
    • М. рады барацьбітоў за мір.

|| зак. памножыць, .

|| наз. множанне, і памнажэнне, .

мноства, , н.

  1. Вельмі вялікая колькасць каго-, чаго-н.

    • М. людзей.
    • М. дрэў.
  2. У матэматыцы: сукупнасць элементаў, аб’яднаных паводле якой-н. адзнакі.

    • Тэорыя мностваў.

мова, , ж.

  1. Сродак чалавечых зносін і выказвання думкі з уласцівымі яму фанетыка-граматычным ладам і лексічным фондам.

    • Беларуская м.
    • Класічныя мовы.
  2. Сукупнасць унармаваных сродкаў выражэння славеснай творчасці, уласцівых індывідуальнай манеры пісьменніка; стыль.

    • М. Янкі Купалы.
    • Літаратурная м.
  3. Здольнасць гаварыць.

    • У хворага адняло мову.
  4. Сістэма знакаў, гукаў, сігналаў, якія перадаюць інфармацыю.

    • М. лічбаў.
    • М. формул.
  5. Асаблівасць маўлення, манера гаварыць.

    • Дзіцячая м.
  6. адз., перан., чаго. Тое, што тлумачыць сабой што-н., паясняе.

    • М. фактаў.

  • Аналітычныя мовы — мовы, у якіх граматычныя адносіны выражаюцца службовымі словамі, парадкам слоў, інтанацыяй і інш.

  • Жывая мова — мова, на якой гаворыць дадзены народ у дадзены перыяд.

  • Індаеўрапейскія мовы — мовы, што ўваходзяць у індаеўрапейскую сям’ю моў (славянскія, германскія, раманскія і інш. мовы).

  • Эзопаўская мова — алегарычная мова, пры дапамозе якой скрываецца прамы сэнс выказвання.

  • Гаварыць на розных мовах — не прыходзіць да ўзаемаразумення.

  • Знайсці агульную мову — прыйсці да згоды.

|| прым. моўны, .

мовавед, , м.

Тое, што і мовазнавец.

|| прым. моваведскі, .

мовазнавец, , м.

Спецыяліст у галіне мовазнаўства.

|| прым. мовазнаўчы, .

мовазнаўства, , н.

Навука аб мове (у 1 і 2 знач.).

|| прым. мовазнаўчы, .

моватворчасць, , ж. (кніжн.).

Стварэнне слоў і выразаў людзьмі, якія гавораць на дадзенай мове.

  • Народная м.

|| прым. моватворчы, .

могілкі, .

  1. Месца, дзе хаваюць памёршых.

    • Навокал царквы — м.
  2. перан. Месца, куды звозяць старую, пабітую тэхніку.

    • М. варожай тэхнікі.

|| прым. могілкавы, .