Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

бушава́ць, ; незак.

  1. Бурна, імкліва выяўляць сваю разбуральную сілу (пра вецер, агонь, ваду).

    • Полымя бушуе.
    • Бушуюць хвалі.
  2. перан. Буяніць, бурна выказваць сваё незадавальненне (разм.).

    • Чаго ты бушуеш?

|| наз. бушаванне, .

бушла́т, , м.

Матроская суконная куртка.

  • Флоцкі б.

|| прым. бушлатны, .

бушме́ны, , м.; , ж..

Народ, карэннае насельніцтва Паўднёвай і Усходняй Афрыкі, а таксама прадстаўнікі гэтага насельніцтва.

|| прым. бушменскі, .

буякі́, , ж.

Кустовая ягадная расліна сямейства бруснічных, а таксама цёмна-сінія з шызым налётам ягады гэтай расліны.

  • Кіславатыя б.

|| прым. буяковы, .

  • Б. настой.

буя́н, , м. (разм.).

Той, хто схільны буяніць; скандаліст.

  • Гэты б. вядомы далёка.

буя́ніць, ; незак. (разм.).

Скандаліць, дэбашырыць.

|| наз. буянства, .

буя́ны, .

Скандальны, непакорны чалавек.

  • Б. характар.

буя́ць, ; незак.

  1. Бурна расці; пышна красавацца.

    • Ярына на полі буяна.
    • Жыццё буяе (перан. красавацца).
  2. Расці ў націну (пра бульбу, памідоры), разрастацца на шкоду плоданашэнню.

    • Памідоры буяюць.

|| наз. буянне, .

бы1, часц.

  1. Ужыв. пры дзеясловах прошлага часу, інфінітывах са значэннем:

    1. умоўнай магчымасці дзеяння.

      • Я паехаў бы, калі б быў час;
    2. ветлівай прапановы.

      • Ты прылёг бы на хвіліну.
  2. У саставе сказа выказвае пажаданне.

    • Паспець бы да дажджу прывезці сена.
  3. Са значэннем просьбы.

    • Праведаў бы ты бацьку.
  4. Са значэннем боязі, апаскі.

    • Паспець бы на цягнік.

бы2, злуч. уступальны. (разм.).

Ужыв. ў дапушчальных параўнаннях са значэннем «як», «усё роўна як», «быццам», «нібыта».

  • Сумна, бы на хаўтурах.
  • Ліхтарык свеціць, бы ў цемры воўчае вока.