Кум ’хросны бацька’ (ТСБМ, Нас., Шат., Сл. паўн.-зах., Бяльк., Сцяшк., Яруш., ТС). Укр. кум, рус. кум, ст.-рус. кумъ ’тс’, балг. кум, серб.-харв. ку̑м, славен. kȗm, польск. kum ’тс’. Традыцыйна да kъmotrъ ’кум’ < нар. лац. commater (Бернекер, 662; Фасмер, 2, 414; Маньчак, SR, 23, I, 61). Фанетычна незразумела (у < ъ?). Але іншыя гіпотэзы неверагодныя.
Кума́ ’вір у рацэ Гарыні’ (Яшк.). Параўн. кумін (гл.) і куміна (гл.).
◎ Кумаліны ’куманіка. Rūbus suberectus’ (Касп.). Да *кума ніны. Параўн. *ку мамка < каманіка (гл.). Форма кумаліны. магчыма, пад уплывам маліна (гл.)
◎ Куманёўка ’хустка’ (Мат. Маг.). Мабыць, да *кумачоўка ад кумач ’чырвоная баваўняная тканіна’.
◎ Кумарэ́ча ’мноства камароў’ (Сл. паўн зах.). Да камар (гл.). Словаўтварэнне на ‑эча (Сцяцко, Афікс. наз., 203). Гл. камарэча
◎ Кума́ць ’знікаць’ (Мат. Гом.). Ёсць падставы лічыць дэфініцыю недакладнай. Параўн. адзіную ілюстрацыю: «Глянь, ужз месяц кумае». Ясна, што дзеяслоў кумаць азначае працягласць дзеяння, а ’знікаць разавае дзеянне. Мабыць, кумаць ад *кымаць, якое да кімаць, Змарыць, якія да рус. (афеньск.) кимать ’спаць’. Значэнне цалкам падыходзіць да прыведзенай ілюстрацыі.
Куме́каць ’разумець’ (Сцяшк., ТС). Рус. кумекать ’тс’ лічыцца прэфіксальным утварэннем ку‑мекаць. Суадносіны гэтых слоў з літ. mė́klinti ’думаць’, лат. meklet ’шукаць’ няясныя (гл. Фрэнкель, 428–429).
◎ Куме́ць ’кавалак зямлі, які атрымаў селянін за працу’ (Яшк.). Гэта значэнне, зафіксаванае на Ваеншчыне, суадносіцца з кумець (гродз.) ’жменя’, якое запазычана з літ. kumšte ’кулак’ (Цыхун, Лекс. балтызмы, 52). Параўн. Лаўчутэ, Балтизмы, 46.
◎ Куме́шкацца ’павольна рабіць’ (Жыв. сл.). Кантамінацыя куляць і (гл.) і мейікацца (гл.).
◎ Ку́мза ’ліра ў жабракоў’ (ТС). Да кобзаў (гл.) (кобзаў *кубза > кумза).