Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Душ ’душ’ (БРС). Рус. душ, укр. душ ’тс’. Першакрыніцай з’яўляецца франц. douche ’тс’ (< італ. doccia). Фасмер, 1, 556; Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 217–218.

Душа́ ’душа і да т. п.’ (БРС). Рус. душа́, укр. душа́, польск. dusza, чэш. duše, серб.-харв. ду́ша, балг. душа́, ст.-слав. доуша. Прасл. *duša, вытворнае з суфіксам ‑j‑ ад *duxъ. Магчыма, аднак, што было ўжо і.-е. слова *dhou̯si̯ā (параўн. літ. daũsios ’паветра; рай’, мн. л.). Гл. Фасмер, 1, 556; Бернекер, 1, 239; вельмі падрабязна Трубачоў, Эт. сл., 5, 164.

Душа́нне ’бажба’. Гл. душа́цца.

Душа́цца ’бажыцца, прысягацца’ (Нас.), душа́нне ’бажба’ (Касп.). Відавочна, вытворнае ад душа́ (першапачаткова ’бажыцца, прысягацца душой’).

Ду́шны ’душны’. Рус. ду́шный, укр. душни́й, балг. ду́шен і г. д. Прасл. dušьnъ, прыметнік да *duxъ і іншых роднасных слоў гэтага гнязда. Агляд гл. у Трубачова, Эт. сл., 5, 165–166.

Душы́ць ’душыць’ (БРС). Рус. души́ть, укр. души́ти, балг. душа́ ’тс’, серб.-харв. ду́шити і г. д. Прасл. *dušiti (з націскам на другім складзе), каузатыўны дзеяслоў да *dъxnǫti. Падрабязны агляд матэрыялу і меркаванні аб месцы націску гл. У Трубачова, Эт. сл., 5, 164–165.