Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Ву́цегці ’выцягнуць’ (КСТ). Гл. выцягнуць.

Ву́цераб ’поле пасля выкарчоўкі’ (Мат. Гом.). Гл. выцераб; да фанетыкі параўн. вузверыцца (гл.).

Ву́цірка ’рушнік’ (Мат. Гом.). Гл. выцірка, выціраць.

Ву́ціца ’качка’ (віц., Шн.), укр. у́тиця, рус. у́тица, ст.-рус. утица, н.-луж. huśica ’качка’. Вытворнае ад прасл. *ǫtь ’качка’, гл. вутва, вутка.

Ву́ці-ву́ці-ву́ці ’падзыўныя словы для качак’ (мсцісл., З нар. сл.; гродз., Цых.) ’падзыўныя словы для гусей’ (віл., міёр., карэліц., зэльв., Шатал.). У аснове падзыўнога слова форма мн. л. ад назоўніка ву́ця дзіц. ’качка’; параўн. Смаль-Стоцкі, Приміт., 31; перанос падз. слова на гусей — другасная з’ява, параўн. вут-вут-вут (гл.).

Вуцо́вае дрэ́ва ’дрэва, якому робяць прышчэпліванне’ (Жд., 1). Няясна, магчыма, з *авацо́вае дрэва < польск. drzewo owocowe ’фруктовае дрэва’ (Лабко, вусн. паведамл.).

Ву́цькі ’качаняты’ (Жд., 2). Памянш. ад вуця, вуці ’тс’.

Вуць-вуць-вуць ’падзыўныя словы для качак’ (Грыг., КСТ, круп., Нар. сл.; полаў., Нар. лекс.); параўн. укр. і рус. вуть‑вуть‑вуть ’тс’. У аснове — слова дзіцячай мовы ву́ця (ву́тя, у́тя) ’качка’; параўн. Смаль-Стоцкі, Приміт., 31, 148.

Вуцюг ’прас’ (Бяльк.). Запазычана вусным шляхам (пратэза!) з рус. утюг ’тс’.

Вуцю́к ’качаня’ (Дразд.), вутюкы́ ’качаняты’ (стол., Жыв. сл.). Ад ву́ця, адносна суфіксацыі гл. Грынавецкене і інш., Балто-слав. сб., 381; Мартынаў, Деривация, 31 (пад уплывам балтыйскага ‑(i)ukas.).