Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Лістоўка ’склюд (з шырокім лязом)’ (Інстр. 2), рус. калін. листовка ’каса з шырокім лязом’. Пад уплывам народнай этымалогіі асацыіруецца з ліст1, ліставы, рус. листовой. Да лязо (гл.). Параўн. лізаўка1, лызаўка.

Лістоўка2 ’друкаваны лісток з палітычным зместам’ (ТСБМ). З рус. листовка ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 110).

Лісу́н ’ліслівец, падлізнік’ (ТС). Да ліс (гл.).

Лісцвя́нік ’ліставы лес’ (Нар. Гом.), рус. разан. листвя́нник, ст.-рус. лиственник ’тс’. У выніку намінацыі з лісцвяны лес, параўн. бел. лісцвяны́ (ТСБМ), лудз. лі́сцвянны, лі́сцвінны лісцевы’ (Сл. ПЗБ), укр. листвʼяний, рус. лиственный, листвя́нный, ст.-рус. лиственный, листвяный, прасл. listvěnъ (Слаўскі, 4, 283).

Лісце́рка ’люстэрка’ (светлаг., Мат. Гом.) узнікла ў выніку ад’ідэацыі з лексемай лісце пад уздзеяннем народнай этымалогіі. Да лю́стра (гл.).

Лісцёўнік ’ліставы лес’ (карм., Мат. Гом.) утварылася ў выніку намінацыі выразу лісцёвы лес (ТСБМ).

Лісці́на тонкія жэрдачкі, якімі засцілалі под пад стогам збожжа’ (ТС); лісці́ны латы’ (стол., Нар. сл.). Зборны назоўнік лісціна́ ’лістота’ (як, напрыклад, драг. бырызына́ ’бярэзнік’, хвойіна́ ’сасоннік’). Першапачаткова азначаў ’тонкія галіны з лісцем’, якімі высцілалася стажар’е, а таксама з якіх (у старажытныя часы) рабілася страха. Да ліст1 (гл.).

Лісці́цца ’падлізвацца, лашчыцца’ (ТС). Кантамінацыя лексем ліс і ⁺льсціцца (пры існаванні рус. льстить), якое з lьstiti () < lьstь < ст.-герм., гоц. lists ’хітрасць’, laisjan ’вучыць’ (гл. Фасмер, 2, 487). Параўн. таксама ліслі́вы (гл.).

Лісь-лісь! ’не есці, а толькі ласавацца’ (полац., Нар. лекс.). З лізь‑лізь! Да ліза́ць (гл.).

Лісючок ’лісянё’ (воран., Сцяшк.). Да ліс1 (гл.). Утворана пры дапамозе суфіксаў ‑ук + ‑ьkъ (параўн. весянчу́к).

Ліся́вы ласкавы, тактоўны’ (глус., Янк. Мат.), смал. лисавый ласкавы, пяшчотны’. Да ліс1. Гл. таксама ліса́вы.