◎ Нацу́дзіцца ’напіцца многа’ (Нас.), нацу́дліцца ’нацадзіцца, наліцца, напіцца праз меру’ (Бяльк.). Да цу́дзіць ’піць, цадзіць (паволі)’ (Нас.).
◎ Нацукрава́цца ’наласавацца’ (Янк. 3.). Да цу́кар (гл.).
◎ Нацу́паць ’намацаць’ (Нас., Гарэц.). Да гукапераймальнага цуп!у што перадае хуткае хапанне (Нас.), гл. цу́паць.
Нацурбоніць экспр. ’наліць’ (Нас.). Да цурбоніць ’ліць’, паводле Насовіча, ад гукапераймальнага цуррр!, што перадае гук ад вадкасці, што паволі льецца струменьчыкам (Нас., 691), гл. цурком, цурок.
◎ Нацуркава́ць ’упэўніць, пераканаць’ (кап., Жыв. сл.). Экспрэсіўнае ўтварэнне, у якасці асновы можна дапусціць цокаць, цыркаць ’журчаць, цвыркаць’ ад гукапераймальнага цур! або цыр!, што перадаюць шматразовае паўтарэнне аднастайных гукаў і пад.
◎ Нацу́рудзі́ць экспр. ’наліць’ (ТС). Параўн. цурулець ’струменіць’ і іншыя ўтварэнні з коранем цур‑, што перадае гук вадкасці, якая льецца струменьчыкам, гл. цурком, цурок.
◎ Нацурыць ’намеціць, назначыць’ (Шпіл.). Відаць, ад цур ’чур’, параўн. кураць ’крычаць чур! або чур у месці! пры знаходках, якая ў такім выпадку належыць таму, хто першы яе зачураў (г. зн. адзначыў)’ (Нас.).
◎ Нацыкава́ць (нацыковаць) ’нацкаваць’ (Сл. ПЗБ). Да цкаваць (гл.), варыянты цыкаваць, цукавиць ’тс’, магчыма, пад уплывам цупаць ’нацкоўваць, напускаць (сабак)’ (Нас.).
◎ Нацы́каць перан. ’нагаварыць’ (Ян.). Гл. нацкнуць.
На́цыя ’нацыя, нацыянальнасць, народ’ (Яруш., Некр. і Байк., БРС, ТСБМ), на́цыя ’парода’ (Растарг.), нацая ’нацыя; мова; вёска’ (Ян.). Ст.-бел. нацыя (нацея, нация) ’народ, народнасць’ (1589 г.) са ст.-польск. nacyja, што ў сваю чаргу з лац. natio (Булыка, Лекс. запазыч., 32); магчыма, паўторнае запазычанне ў сучасную беларускую літаратурную мову з рус. нация (Крукоўскі, Уплыў, 81), адкуль трапіла і ў гаворкі; падобным шляхам праніклі таксама нацыянальны, нацыяналіст, нацыяналізм і інш. з адпаведнай адаптацыяй да норм новай беларускай літаратурнай мовы (‑ыя‑ на месцы рус. ‑ио‑ і інш.). Цікава, што ў выніку самастойнага развіцця ў народнай мове ўзноўлена адно з першасных значэнняў лац. natio — ’парода’.