экра́н, ‑а, м.
1. Перасоўны шчыт для аховы ад гарачыні ці святла. Паставіць экран ля каліна.
2. Спец. Прыстасаванне з паверхняй, якая адбівае, паглынае ці пераўтварае выпраменьванне розных відаў энергіі з мэтай аховы ад выпраменьвання ці яго выкарыстання. Экран плаціны. Экран паравога катла. □ Упершыню экраны ў дамбах зроблены з торфу і пяску. Галавач. // Паверхня для ўзнаўлення светлавых адбіткаў, сігналаў і пад. Экран радара. □ Павел зірнуў на экран тэлевізара, які паказваў падземную залу ракетадрома, дзе сабраліся ўсе, хто праводзіў іх, хацеў знайсці Валю ў натоўпе, ды не паспеў. Шыцік.
3. Нацягнутая на раму белая тканіна для дэманстрацыя фільмаў, дыяпазітываў і пад. На сцэне — столік, пакрыты чырвоным, крэслы і нават трыбуна. Там вісела ўжо не раз палотнішча экрана. Брыль. У класе ўжо вісіць экран, некалькі хлапчукоў дапамагаюць кінамеханіку перамотваць стужкі. Жычка.
4. перан. Кінамастацтва. Дык дзякуй за тое, мой дружа, Што ты вось ад гэтых бяроз Любоў нашу, вернасць і мужнасць — Усё да экрана данёс. Прыходзька.
•••
Шырокі экран — кінаэкран з павялічаным полем агляду, які набліжае ўспрыйманне фільма да ўмоў рэальнага бачання.
[Фр. écran.]
экранава́нне, ‑я, н.
Спец. Тое, што і экраніраванне. Экранаванне прыбора.
экранава́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад экранаваць.
2. у знач. прым. Тое, што і экраніраваны (у 2 знач.). Экранаваная электронная лямпа.
экранава́цца, ‑нуецца; незак.
Зал. да экранаваць.
экранава́ць, ‑ную, ‑нуеш, ‑нуе; зак. і незак., каго-што.
Спец. Тое, што і экраніраваць. Экранаваць сейсмограф.
экранізава́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. экранізаваць.
экранізава́ны, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад экранізаваць.
экранізава́цца, ‑зуецца; незак.
Зал. да экранізаваць.
экранізава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., што.
Зрабіць (рабіць) экранізацыю. Экранізаваць спектакль.
экраніза́цыя, ‑і, ж.
Увасабленне на экране якога‑н. твора тэатральнага мастацтва ці мастацкай літаратуры, не прыгнечанага спецыяльна для кіно. Экранізацыя оперы. □ Экранізацыя твораў беларускай літаратуры, удзел пісьменнікаў рэспублікі ў напісанні кінасцэнарыяў .. дазваляюць гаварыць аб сувязі кінамастацтва Беларусі з роднай літаратурай. «Полымя».